Тохсунньу 23 күнэ, сахалыы Бикипиэдьийэ бэлиэтииринэн, илиинэн суруйуу аан дойдутааҕы күнэ (Буочар күнэ). Маны сэргэ Кытай өрөспүүбүлүкэтэ (Тайвань) Көҥүл аан дойдутааҕы күнэ диэн халандаарга суруллар.
Түбэлтэлэр
- 1368 — Кытайга монгол былааһын утары өрө турууну салайбыт дьадаҥы төрүттээх киһи Чжу Юаньчжан император буолбут уонна Хунъу диэн аат ылбыт. Кини олохтообут Мин династията Кытайы үс үйэ тухары баһылаабыта.
- 1556 — Кытайга Шэньси провинциятыгар аан дойду устуоруйатыгар саамай элбэх киһи өлүүлээх сир хамсааһына буолбут. Уопсайа 830 000 киһи өлбүт.
- 1755 — Ыраахтааҕы Елизавета Петровна Москубаҕа Арассыыйа бастакы университетын олохтуур туһунан ыйаахха илиитин баттаабыт. Университет Михаил Ломоносов уонна граф Иван Шувалов бырайыактарынан тэриллибитэ. Бу университет билигин — М. В. Ломоносов аатынан Москубатааҕы судаарыстыбаннай университет.
- 1795 — Нидерланды кытылын таһыгар сэдэх түбэлтэ буолбут — кавалерия уонна флот кыргыһыыта. Франция гусардара мууска хам тоҥон турар 14 Нидерланды хараабылыгар саба түспүттэр уонна абордажтаан ылбыттар.
- 1922 — Сэбиэттэр Саха сиринээҕи бастакы уйуостааҕы сийиэстэрэ саҕаламмыт. Сийиэс тохсунньу 27 күнүгэр түмүктэммитэ. Сийиэскэ Саха сирин автономията, бандьыыттааһыны утары охсуһуу, Волга тардыытыгар олорор сутаабыт дьоҥҥо көмө уонна экэниэмикэ саҥа бэлиитикэтэ (НЭП) ырытыллыбыттар.
- 1926 — Ньылхаҥҥа Бары тоҥустар иккис сийиэстэрэ арыллыбыт. Манна Саха АССР дьокутааттара кыттыыны ылбыттар. Сүрүн ырытыллыбыт боппуруос: тоҥустар уонна сэбиэскэй былаас. Саха хомуньуустара бу иннинэ саҕаламмыт тоҥус бастаанньатын уҕарыта сатаабыттар, тоҥустар буоллаҕына сэбиэскэй былаас туох да үчүгэйи аҕалбата диэн санааларын уларыппатахтар.
- 1960 — Океанологтар Жак Пикар уонна Дон Уолш «Триест» диэн батискаф иһигэр олорон Чуумпу далайга баар Мариана суолаҕар рекорд буолбут 10916 м дириҥҥэ түспүттэр.
Төрөөбүттэр
- 1862 — Давид Гильберт — биллиилээх ниэмэс математига.
- 1919 — Михаил Тарабукин — биллиилээх сылгыһыт, Уус-Алдан улууһун Тиит Арыы нэһилиэгин Ытык олохтооҕо, Аҕа дойду улуу сэриитин кытыылааҕа.
- 1939 — Ибрагим Ишниязов — «Бүтүн Арассыыйатааҕы көрбөттөр уопсастыбаларын» Саха сиринээҕи салаатын бэрэстээтэлэ, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ.
Өлбүттэр
- 1951 — Софья Сидорова — 1938—1947 сыллардаахха Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин бэрэстээтэлэ.
- 1989 — Никита Григорьев (14.12.1906 төр.) — филология билимин хандьыдаата, кыра үөрэхтээх дьоҥҥо сахалыы ааҕар кинигэлэр ааптардара.
- 1989 — Салвадор Дали — Испания ойууhута. Сюрреализм хамсааhын биир биллиилээх түһэрээччитэ. Бастыҥ биллэр үлэтинэн буолар Өй уларыйбата (1931).
