Поэт, публицист, ученай уонна общественнай деятель П.А.Слепцов-Ойуунускай «Улуу Кудаҥса» диэн айымньыта Тааттатааҕы наруодунай театрга саҥалыы тыыннанна. Туруорааччы режиссер Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна Валентина Бурнашева. Сэһэнньит Алексей Николаев, улуустааҕы ветеринарнай сулууспа ветвраһа. Улуу Кудаҥса оруолун Хара Алдан нэһилиэгин олохтооҕо Петр Самсонов-Бүөтүр Хара ис иһиттэн итэҕэтиилээхтик оонньоото.
Ойуунускай ис түгэхтээх сүдү айымньыта билигин да суолтатын сүтэрбэтин таатталар итэҕэттилэр. Олох мөккүөрэ, кыларыйан турар кырдьыга биир тыынынан көрөөччүгэ тиэрдилиннэ. Сүрүн артыыстар турукка киирэн оонньоотулар. Улуу Кудаҥса оруолун толорбут Петр Самсонов-Бүөтүр Хара чахчы талааннаах артыыс буолан көһүннэ. Улуу Куданса курдук сытыы, көннөрү киһи санаммат уустук оруолун ис дууһатыттан итэҕэтиилээхтик оонньоото. Көрөөччүнү ураты уйулҕалаах санааҕа тиэрдэн толкуйдатар артыыс буолан биэрдэ. Бу көннөрү киһи дэбигис ылыммат оруола. Дьиҥ сахалыы майгылаах, ис дууһатыттан тартаран иэйиилээхтик оонньоото. Артыыс Кудаҥса икки өрүт көстүүтүн толору арыйда. Бастакынан, бэйэтин «мин» дэниитэ, аан дойду килэйэр киинин курдук сананыыта, аат-суол, чыын-хаан иҥмит улуу киһини көрдөрдө. Иккиһинэн, эстэн-быстан «кутуйахтаан эрэ сии сылдьар», сыккырыыр тыына эрэ хаалан муҥур санааҕа кэлбит «сордоох» киһини сатабыллаахтык оонньоото.
Чачыгыр Таас Ойууну Таатта улууһун култуураҕа уонна духовнай сайдыыга салалтатын салайааччыта Г.Г. Вырдылин толордо. Кинилэри таһынан Таатта улууһун тэрилтэлэрин салайааччылара, үлэһиттэрэ, «Кустук» оҕо драмкуруһуок оҕолоро, «Күн чөмчүүк», «Алдаана», «Оһуор» түмсүүлэрэ, эдэр ийэлэр фитнес кулууптара, Ытык Күөл 2№-дээх орто оскуолатын иккис кылааһын үөрэнээччилэрэ кыттыыны ыллылар. Спектаклга барыта 104 киһи кытынна. Сыана бэтэрээнэ, Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын туйгуна, Дэбдиргэ олохтооҕо Иннокентий Михайлович Заболоцкай Аҕа баһылык оруолун оонньоото. Талааннаах артыыс бэйэтин уобараһын чаҕылхайдык арыйда.
«Улуу Кудаҥса» айымньы ис хоһоонун арыйан ылан көрөр буоллахха, аан дойдуга тымныы түһүүтэ, салгын уларыйыыта, ол олоххо дьайыыта, онно өбүгэлэрбит айылҕаҕа сыһыаннара, дьылҕа-хаан, ол аата айылҕа ураты сокуонунан хайдах дьаһанан олороллорун арыйар. Бу орто дойдуга куһаҕаны оҥоруу, сиэллэнэн-мутуктанан бэйэҕэ төннөрүн, куһаҕан дьайыы иэстэбиллээх буоларын көрдөрөр. Ол эбэтэр Ойуунускай бу сэһэнинэн аан дойдуга үйэлэринэн сотуллубат утары турсуу өрүү баар буолуохтааҕын ыйар. Икки өрүт: куһаҕан уонна үчүгэй утары турууларын, киһи айыллыаҕыттан күн бүгүҥҥээҥҥэ диэри салҕана турара көстөр. Олох бүппэт мөккүөрэ урут да, билигин да баар буолуо диэн этэр.
Уобарастары өйдүүргэ тыыннаах тыас, ураты уот-күөс, салама киириитэ, ойоҕос оруоллар хамсаныылара көмө буолла. Киһи үрдүк күүстэри, аан айылҕаны кытта сиэрдээхтик сыһыаннаһыахтааҕын санатааччы бу айымньыга суос-соҕотох Чачыгыр Таас ойуун. Сытыы-хотуу хамсаныылаах, көрөөччү өйүгэр-санаатыгар иҥэн хаалар уобарас буолуохтаах. Аныгы кэм дьонугар чиҥ-чаҥ куолаһынан, көрөр-истэр дьүһүнүнэн, кыырар-мэнэрийэр хамсаныытынан көрөөччүнү салыннарар «күүстээх» дьоруой буолуохтаах этэ. Ол өттүгэр арыый хамсатар үлэ барбыта буоллар туруорааччы режиссер кыайыыта буолуо эбит. Музыканан киэргэтиигэ Михаил Варламов, Айсен Тоноев, уотунан киэргэтиигэ Уйусхаан Степанов, тыас-уус өттүнэн киэргэтиигэ Айсен Антоев уопсай үлэҕэ айымньылаахтык сыһыаннаспыттара көстөр. Спектакл декорациятыгар Иван Малышев үлэтигэр тохтоотоххо, биир уларыйбат көстүү. Сүрүннээн сценаҕа сүрүн хамсааһын уокка-күөскэ, тыаска-ууска ууруллубут.
Этиллибитин курдук, айылҕа уонна киһи, киһи уонна кэм сыһыаннара, былааска тахсыы уонна түһүү сытыытык тураллар уонна күн бүгүн актуальнайдар. Бүгүн баарбыт, сарсын суохпут. Ойуунускай туруорбут, көтөхпүт боппуруоһа саамай наадалаах. Биһиги айылҕаҕа «кэлии дьон» курдук буолбакка, хаһаайынныы эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһыахтаахпыт. Кэскиллээхтик дьаһанан олоруохтаахпыт. Киһи киһиэхэ сыһыаныгар, киһи хаппытаалыгар болҕомто ууруллуохтаах.
Ааптар: Гизелла ПОПОВА
