29 Кулун тутар 29.03
  • -12°
  • $ 92,26
  • 99,71

Сэтинньи 15 күнэ. Уһук Илиҥҥи өрөспүүбүлүкэ РСФСР састаабыгар киирбит күнэ - Бикипиэдьийэ

09:01, 15 ноября 2020
Текст:
Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

Бу күн 1922 сыллаахха ВЦИК уурааҕынан Уһук Илиҥҥи өрөспүүбүлүкэ (нууч. Дальневосточная республика — ДВР) РСФСР састаабыгар киирбит. Оттон 2011 сыллаахха Аллараа Бэстээххэ тимир суол кыһыл көмүс кэрчигэ  ууруллубут. Мантан да атын история чахчыларын Бикипиэдьийэ суруйда.


Бэлиэ күннэр

Хаайыллыбыт суруйааччы күнэ. Арассыыйа — Бүтүн Арассыыйатааҕы сулууспаҕа ыҥырыллыбыттар (призывниктар) күннэрэ. Бразилия — Өрөспүүбүлүкэ биллэриллибит күнэ. Палестина — Тутулуга суох буолуу күнэ. Япония — Сити-го-сан («сэттэ-биэс-үс»). Биэс уонна үс саастаах уолаттары, сэттэ уонна үс саастаах кыргыттары кимоно эбэтэр атын мааны таҥаһы таҥыннаран синто храмыгар илдьэллэр уонна сиэр-туом толороллор. Бу бырааһынньык оҕо улаатар кэмин биир улахан олуга буолар. Казахстан — Тенге күнэ. Казахстан — Бухгалтер күнэ. АХШ — Бөҕү уларытан оҥоруу күнэ.

Түбэлтэлэр

  • 1917 — Сэбиэскэй былаас бастакы докуомуннарыттан биирдэстэрэ, «Арассыыйа норуоттарын бырааптарын декларацията», тахсыбыт. Национальнай бэлиитикэ түөрт сүрүн тосхоллоро этиллибиттэр: 1) Арассыыйа норуоттара тэҥ уонна сувереннай буолуулара; 2) Арассыыйа норуоттара көҥүллүк бэйэлэрин бэйэлэрэ быһаарынар бырааптара, арахсан туспа судаарыстыба даҕаны тэрийэр кыахтара; 3) туох баар омугунан уонна итэҕэлинэн привилегиялары уонна хааччахтааһыннары ууратыы; 4) Арассыыйаҕа олорор кыра омуктар уонна этнографическэй бөлөхтөр көҥүллүк сайдыылара. Бу декларация ылыллыбытын да иһин сотору кэминэн бассабыыктар унитарнай судаарыстыба тутан барбыттара.
  • 1920 — Швейцария Женеватыгар Нациялар Лигаларын бастакы ассамблеята буолбут. Бу Аан дойду бастакы сэриитин кэнниттэн үөскүү сылдьыбыт дойдулар ардыларынааҕы тэрилтэ. Аан дойду иккис сэриитин кэнниттэн кыайыылаах тахсыбыт кыттыгастыы дойдулар Нациялар Лигаларын оннугар Холбоһуктаах Нациялар Тэрилтэлэрин төрүттээбиттэрэ.
  • 1922 — ВЦИК уурааҕынан Уһук Илиҥҥи өрөспүүбүлүкэ (нууч. Дальневосточная республика — ДВР) РСФСР састаабыгар киирбит. Бу өрөспүүбүлүкэ 1920 сыллаахха Дьоппуону кытары сэриилэспэт туһуттан буфер быһыытынан төрүттэммитэ.
  • 1923 — «Кыым» хаһыат маҥнайгы нүөмэрэ тахсыбыт. Сүүрбэһис үйэ саҕаланыытыгар кинигэ уонна учуутал да тиийбэт кэмнэригэр «Кыым» хаһыат саха омугар уһулуччу оруолу оонньообута. Аҕа дойду улуу сэриитин кэмигэр хаһыаты саха саллааттарыгар фроҥҥа ыыталлара, ийэ дойдуларын сахалыы тыына өйөбүл буолара, өстөөҕү үлтүрүтэргэ көмөлөспүтэ. Хаһыат Сойуус ыһыллыбытын кэнниттэн иккитэ сабылла сылдьыбыттааҕа.
  • 1969 — Вьетнам сэриитин кэмигэр АХШ киин куоратыгар Вашингтоҥҥа 250 000–500 000 киһи сэриини утары эйэлээх демонстрация оҥорбуттар.
  • 1971 — «Intel» фирма бэйэтин бастакы микропроцессорын — 4004 модели — таһаарбыт. 1990-с сыллартан ыла Intel аан дойду микропроцессор ырыынагын баһылыыр.
  • 1988 — ССРС элбэхтэ туттуллар космос хараабыла «Буран» бастакы уонна бүтэһик көтүүтэ буолбут. «Буран» пилота суох автоматическэй режимҥэ 205 мүнүүтэ иһигэр Байконур космодромуттан космоска көтөн тахсыбыт, Сири иккитэ эргийбит уонна Байконур таһынааҕы аэродромҥа ситиһиилээхтик түспүт.
  • 2011 — Аллараа Бэстээххэ АЯМ тимир суолун кыһыл көмүс звенота ууруллубут. Бу суол тутуута 1930-с сылларга саҕаламмыта.

Төрөөбүттэр

Өлбүттэр

  • 1982 — Виноба Бхаве — Ииндийэ бөлүһүөгэ, религиовед-учуонай, бэлиитик, Ииндийэҕэ “Бэлэх сир” диэн улахан хамсааһыны төрүттээбит киһи.
Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА