ХОЙ. Бэйэҥ көхтөөх буоллаххына, олус сэргэхтик сылдьыаҥ, ситиһиилэниэҥ. Салалтаҥ, бииргэ үлэлиир дьонуҥ эн этиигин, үлэҕэр саҥа саҕалааһыҥҥын өйүөхтэрэ. Маныаха дьоҕургунан, талааҥҥынан, сатабылгынан эбии харчылаһаргар кыах үөскүөҕэ. Бэнидьиэнньиккэ дьиэҕэр уонна атыыга-тутууга болҕомтолоох буол. Оптуорунньукка сэрэйэн көрөр дьоҕуруҥ күүһүрүө. Тулаҕар буолары холкутук ылын, долгуйума, ыгылыйыма. Дьиэ кэргэҥҥэр, оҕоҕор-уруугар уонна бэйэҥ доруобуйаҕар болҕомтоҕун уура сырыт. Нэдиэлэ иккис аҥаарыгар ханна эмэ айанныаҥ, эбэтэр тугу эрэ атыылаһыаҥ, дьоҥҥо көмөлөһүөҥ. Субуотаҕа быраҕан, умнан сытыарбыт дьыалаҕар хат ылсыаҥ. Онтуҥ бу сырыыга кэбэҕэстик, чэпчэкитик табыллыа.
ОҔУС. Баҕарбатаҕыҥ да иһин, соһуччу кэлэр-барар кыһалҕа тириэ, онтукаҕар элбэх харчы матайданыа. Аймахтарыҥ, ыалыҥ сыалларын-соруктарын толоруохтара, ситиһиилэниэхтэрэ. Эйиэхэ да уруккуну ситэрэргэр, куоттарбыккын буларгар тоҕоостоох күннэр үүммүттэр. Эбиитин бу күннэргэ интэриниэти хасыһан бэрт элбэххэ үөрэниэҥ. Өссө онон эбии харчылаһар кыах үөскүө. Онно эбии тус бэйэҥ үлэҕинэн, сыраҕынан бириэмийэ тутан үөрүөҥ. Ол гынан баран, эйигин ордугурҕааччылартан сэрэнэ соҕус сырыт. Тугу былаанныыргын, туох баҕалааххын кимиэхэ да кэпсээмэ. Сонуннары болҕойон иһит. Түүлгэр болҕомтоҕун уур.
ИГИРЭЛЭР. Бу нэдиэлэҕэ эбии харчылаһыаххын сөп. Үлэлэригэр түргэн-тарҕан, быһаарыылаах игирэлэр харчынан бириэмийэлэниэхтэрэ. Ол гынан баран, күүскүн-уоххун ааҕынан-суоттанан сырыт. Дьиэҕэ олорон сынньанар, кинигэ ааҕар, сөптөөҕүнэн көрөн хамсанар-имсэнэр туһунан умнума. Чэппиэртэн саҕалаан эйигин кытары бииргэ үлэлэһиэн баҕалаахтар этии киллэриэхтэрэ. Ону сыта-тура сыымайдыырыҥ, исписэлиистэртэн сүбэлэтэриҥ быһаарыныыны ыларгар көмөлөөх буолуоҕа. Субуотаҕа ыраах айаннаама, онно-манна сынньана барыма. Чугас дьонуҥ, доҕотторуҥ этиилэрин болҕойон иһит, сэмэни-суҥханы ылын, сыта-тура толкуйдаан, ырытан көр. Сотору сонун истиэҥ.
АРААК. Бу нэдиэлэҕэ үлэҕэр ситиһиилэниэҥ, элбэҕи кыайа-хото тутуоҥ. Ол гынан баран, уруккунан сылдьыма, сонун этиини киллэр туһунан толкуйдан. Ону салалтаҥ сөбүлүү истиэ, бэлиэҕэ ылыаҕа. Үп-харчы да боппуруоһа үчүгэй. Тылгын-өскүн кыатана тутун. Кимниин да иирсимэ. Оччоҕо нэдиэлэ иккис аҥарыгар өссө улахан ситиһиилэниэҥ. Нэдиэлэ бүтүүтүгэр үлэҕинэн саҥа билсиһиилэр күүтэллэр. Тапталлааҕыҥ эйигин үөрдүөҕэ. Өрөбүллэргэр чугас дьоҥҥор көмөлөһөргүн умнума. Кинилэр эн болҕомтоҕор наадыйаллар. Аскын-үөлгүн көрүн, сибиэһэй салгыҥҥа сырыт, сэрээккэлээ, кинигэтэ аах.
ХАХАЙ. Доруобуйаҕын көрүнэ сылдьарыҥ, үлэҕэр көхтөөх буоларыҥ ирдэнэр. Онуоха элбэх сорудах бэриллиэ. Аккаастаммакка, уһаппакка-тэниппэккэ кэмигэр толорон, бүтэрэн-оһорон иһэриҥ кэлин үлэҕэр дьайыа. Дьыалабыай көрсүһүүнү нэдиэлэ бүтүүтүгэр былааннаа. Бээтинсэҕэ тургутууну бэркэ ааһыаҥ, салалтаҕын кытта кэпсэтии табыллыа. Бу барыта дуоһунаһыҥ үрдүүрүгэр тирэх буолуоҕа. Чугас дьонуҥ эйиэхэ көмөлөһөллөрүттэн аккаастаныма. Доруобуйаҕын чэбдигирдин, сарсыардатын сэрээккэлээ, аскын-үөлгүн көрүн. Өрөбүллэргэр дьиэҕин-уоккун өрө тарт. Ыраахтан ыалдьыттар кэлиэхтэрэ эбэтэр көрсүбэтэҕиҥ ырааппыт доҕотторгун соһуччу көрсүөҥ.
КЫЫС. Үлэҕин өрө туттаххына, нэдиэлэ бүтүүтэ кыайыылаах-хотуулаах тахсыаҥ. Онуоха доҕотторуҥ эмиэ ситиһиилэнэн үөрдүөхтэрэ. Эбиитин эйиэхэ дуоһунаһыҥ үрдүөн сөп. Бу күннэргэ үчүгэй сонуну истиэҥ. Доҕотторгун, чугас дьоҥҥун кытары сынньалаҥҥын бииргэ атаарыы истиҥник ааһыа. Нэдиэлэ иккис аҥарыгар, бүтүүтүгэр ыалдьыттата, эбэтэр ханна эмэ айаҥҥа барарга ыҥырыахтара. Ол гынан баран, бээтинсэҕэ ханна да айаннаама. Ити күн интэриниэккэ да кииримэ, мээнэ суруйсума, батсааптаныма даҕаны. Субуотаҕа урукку доҕоргун соһуччу көрсүөххүн сөп. Өрөбүлллэргэр сибиэһэй салгынынынан тыын, дьиэ кэргэҥҥин, чугас дьоҥҥун кытары бииргэ буол.
edersaas.ru
ЫЙААҺЫН. Эн үлэлиир тэрилтэҕэр саҥа салалта кэлиэҕэ. Ону кытары эйиэхэ эмиэ соһуччу уларыйыылар буолуталыахтара. Дуогабар түһэрсиэххин, эбии харчылаһар үлэни булуоххун, эбэтэр эбии сорудах ылыаххын сөп. Кыайтарбатах боппуруостары кэбэҕэстик быһаарыаҥ. Соҕотох сылдьааччылар ыал буолуохтарын сөп. Элбэх харчыны мээнэ бараамахтыы түспүккүн нэдиэлэ иккис аҥарыгар өйдүөҥ. Арыгыттан да, эмтэн-томтон да бу күннэргэ тэйиччи сырыт. Субуотаҕа дьиэ эргин боппуруостарынан дьарыктаныма. Сибиэһэй салгынынан тыыныыҥ, дуоһуйа сынньаныыҥ күүс биэриэҕэ. Сүрэҕиҥ тугу этэрин иһит. Түүлгэр болҕомтоҕун уур.
СКОРПИОН. Бэйэ бодоҕун тардынан сырыт. Үлэҕэр да болҕомтолоохтук сыһыаннас. Бэйэҥ санааҕын, ураты сонун толкуйгун салалтаҕар тириэрт. Оччоҕуна онтуҥ хас эмэ бүк үтүөнэн эргиллиэ. Элбэх үбү-харчыны барыыр наадалар тирээбиттэр. Чөл олоҕу тутус, доруобуйаҕын көрүн. Оптуорунньукка, сэрэдэҕэ суолу туоруургар сэрэн, хараҥаҕа барыма-кэлимэ, элбэх киһи мустар сиригэр сылдьа сатаама. Нэдиэлэ бүтүүтэ үөрүөх-көтүөх санааҥ күүһүрүө. Онуоха ылсыбытыҥ ыпсан, санаабытыҥ сатанан иһиэ. Оҕолоох-уруулаах дьон дьиэҕитигэр үөрүү-көтүү, ситиһии арыаллыа. Субуотаҕын, өрөбүлгүн дьиэҕэр, чугас дьоҥҥун кытары атаар.
ОХЧУТ. Бу бэлиэҕэ төрөөбүттэр үксүлэрэ ханна эрэ айаннааны, бараары-кэлээри оҥостоҕут. Ханна да хойутаабат буоларга кыһалын. Ол кэлин үлэҕэр оруоллаах буолуоҕа. Элбэх харчыны бу күннэргэ барыаҥ. Дьиэ кэргэннээхтэр оҕоҕут боппуруоһун быһаарарга эмиэ балачча харчы наада. Сорох охчуттарга эбии харчылаһар кыах үөскүө. Ону мүччү тутумаҥ диэн сулустар сүбэлииллэр. Тоҕо диэтэххэ, онно ылсыбыт үлэҕитин олус үчүгэйдик, түргэнник толоруоххут, онон хайҕалы, махталы ылыаххыт. Тапталлааххын кытары сыһыан тупсар. Ол эрээри, чэппиэргэ ханна да күүлэйдии барыма. Дьиэҕэр тардыспытыҥ ордук. Субуотаҕа кимиэхэ даҕаны харчыны иэс биэримэ, бэйэҥ да иэс ылыма.
ЧУБУКУ. Дьиэҕэр-уоккар, үлэҕэр тыл-тылга киирсибэт, өйдөспөт буолуу тахсыаҕа. Ордук бэнидиэнньиккэ сэрэнэ-сэрбэнэ сырыт. Тылгын-өскүн кыатан. Уоттан-күөстэн сэрэн. Элбэх киһи мустубут сиригэр сылдьа сатаама. Урут кыайтарбакка сытыарбыт үлэҕин түмүктүөҥ. Онтуҥ хайҕаныа, бэлиэтэниэ. Үп-харчы боппуруоһа куһаҕана суох. Бу күннэргэ бэрт интэриэһинэй билсиһии күүтэр. Өрөбүллэргин дьиэҕэр-уоккар атаар. Онно көрбөтөҕүҥ ырааппыт дьонуҥ кэлэн үөрдүөхтэрэ. Дьонуҥ-сэргэҥ эн көмөҕөр, өйөбүлгэр наадыйан туруохтара.
КҮРҮЛГЭН. Нэдиэлэ саҕаланыыта соччо-бачча үөтэтэ суох курдук буолуо. Төбөҥ да ыалдьар, доруобуйаҥ да мөлтөөн ылар курдук сананыаҥ. Онуоха үлэҕэр түбүк-садьык үксүө, сорудах элбиэ. Долгуйбакка, ыксаабакка барытыгар сүүрүк хоту устан ис. Сэниэҕин-онооҕун харыстаа. Барыта орун-оннугар буолан иһиэ. Сэрэдэҕэ кимниин эрэ билистэххинэ, элбэх саҥаны, сэргэхситэри истиэҥ, билиэҥ. Нэдиэлэ ортото балаһыанньа биллэ тупсуо, үп-харчы да кэлиэ, эбэтэр эбии харчылаһыаҥ. Дьиэҕэр-уоккар барыта этэҥҥэ. Өрөбүлгүн бэйэҕэр анаа.
БАЛЫКТАР. Бу күннэргэ үп-харчы уонна баай-дуол туһунан толкуйдууруҥ хаһааҥҥытааҕар да улаатыа. Онуоха кэмигэр сөп түбэһиннэрэн харчылаһар туһунан этии киирдэҕинэ, аккаастанарыҥ ордук. Сүрүн үлэҕэр-хамнаскар болҕомтоҕун уур, ордук бу күннэргэ көтүмэхтик сыһыаннаһыма. Дьиэҕэр-уоккар, оҕоҕор-уруугар наадалааҕы, ол эрээри балачча сыаналааҕы атыылаһыаҥ. Онтуҥ өр сулууспалыа. Доруобуйаҥ туһунан умнума. Чараастык таҥныма, тоҥума. Нэдиэлэ иккис аҥарыгар эбии үөрэнииҥ эбэтэр ханна эрэ күүлэйдээн кэлииҥ ситиһиилээх буолуо. Эйигин сэҥээрэр киһигиттэн үчүгэй сонуну истиэҥ. Өрөбүлүгүн дьиэҕэр атаар.
