Билигин үөрэх-билии балысханыгар оҕустарбыт кыахтаах, сатабыллаах саха ыччата аан дойду араас муннуктарыгар омуктары кытта тэҥҥэ алтыһан үөрэнэ, үлэлии сылдьарын истэн, киһи үөрэ саныыр. Ыраах Словакияҕа олорор, аан дойдуга биир бас-көс IBM хампаанньа үлэһитэ Вероника Жиркова (Veronika Shebova (кэргэнинэн) туһунан интэриниэттэн билэн, хайаан даҕаны кинини кытары сибээскэ тахсарга санаммытым. Электроннай почтатыгар ыйытыыларбын ыыппыппар, тута хоруйдаабыта диэн «Саха сирэ» хаһыат кэрэспэдьиэнэ edersaas.ru суруйар.
– Вероника, ханнык улуустан төрүттээххиний?
– Аҕам Чурапчы улууһуттан төрүттээх. 11 сааспын туолуохпар диэри Чурапчыга олорбуппут. Бу олоҕум саамай кэрэ уонна умнуллубат кэмнэрэ буолар. Оччолорго интэриниэт суох буолан, билиҥҥи оҕолор курдук күнү быһа социальнай ситимнэргэ олорбот этибит. Айылҕалыын алтыһан араас походтарга сылдьарбыт, бэлисипиэтинэн хатааһылыырбыт, кинигэ ааҕарбыт, өрөбүл күннэргэ Уолт Дисней мультфильмнарын сөбүлээн көрөрбүт. Төрөөбүт, улааппыт Чурапчыбын туохтааҕар да күндүтүк саныыбын. Уопсайынан, ыраах тэлэһийэ сылдьар киһиэхэ төрөөбүт дойдутуттан ордук сүрэҕэр-быарыгар чугас, күндү сир суох быһыылаах. Кэлин Дьокуускайга көспүппүт. Куоракка 2-с нүөмэрдээх оскуоланы бүтэрэн баран, Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет омук тылын факультетыгар, дьоппуон тылын салаатыгар үөрэнэ киирбитим. Хомойуох иһин, Японияҕа тиийэ иликпин.
– Омук тылын үөрэппит буолаҥҥын, арааһа, атын дойдуга таластаҕыҥ…
– Ийэлээх аҕам миэхэ бу олоххо баар саамай үчүгэйи биэрэргэ дьулуһаллара. 90-с сылларга путевка атыылаһан омук сиригэр ыыталлар этэ. Омук тылын билии, олоххо үгүс ааны, саҥаны аһарын билбитим. Уопсайынан, омук сиригэр олоруу киһи олоҕор улахан уопуту биэрэр дии саныыбын. Холобур, туристическай путевканан сынньаныы уонна тас дойдуга олоруу уратыта элбэх буоллаҕа дии. Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан английскай тыл олимпиадатыгар өрүү кыттар этим.
– Чопчу Словакияны тоҕо талбыккыный?
– Кэргэним Словакия киһитэ. Манна кини бизнестээх. Винону оҥорор. Кини удуьордара бары винону оҥоруунан дьарыктаммыттар. Кэргэммин кытары Пекиҥҥэ кытай тылын үөрэтэ сылдьан билсибитим. Хара маҥнайгыттан өйдөһөн, тапсан, биир тылы булбуппут. Уопсайынан, олоххо көрүүбүт биир этэ. Иккиэн хас да омук тылын билэбит, кинигэ ааҕыытынан, историянан үлүһүйэбит. 2011 сылтан Словакияҕа олоробут. Словакияҕа олорорго усулуобуйа барыта баар. Холобур, ыччат ипотеканан туһанар буоллаҕына, бырыһыан кээмэйэ 1,49% тэҥнэһэр. Эмтэнии уонна үөрэнии босхо. Словакия кыраһыабай айылҕалаах уонна килиимэтэ сымнаҕас. Оҕолор кыра саастарыттан айылҕаҕа тахсан спорт араас көрүҥнэринэн дьарыктаналлар.
Словакия – Киин Европаҕа баар судаарыстыба. 2015 сыл түмүгүнэн, 5428 411 нэһилиэнньэлээх, сирин-уотун иэнэ 48 845 км² тэҥнэһэр. Судаарыстыба киин куората – Братислава.
– Үлэ булар төһө ыарахаттардааҕый? Арааһа, омук тылын билии таһынан, өссө атын ирдэбиллэрдээхтэрэ буолуо.
– Кэргэним фирматыгар арыый даҕаны саастаах дьон үлэлиир. Онон кини тэрилтэтигэр үлэлиирбин утарбыта. Бэйэҥ саастыы дьону кытары алтыһан үлэлиириҥ ордук диэн сүбэлээбитэ. Олохтоох сайт нөҥүө вакансиялары үөрэтэн барбытым. Куораты үчүгэйдик билээри, үлэ көрдүүрбэр наар трамвайынан сылдьар этим. Дьолго, бэйэбэр сөптөөх уонна табыгастаах үлэни түргэнник булбутум. Онон IBM хампаанньаҕа үлэлээн барбытым.
IBM (International Business Machines) – Америка хампаанньата. Штаб-кыбартыырата Армонкаҕа (Нью-Йорк штата) баар. Хампаанньа ааспыт үйэ 1911 сылыгар тэриллибитэ. Билигин Forbes оҥорор рейтинигэр IBM саамай сыаналаах бреннэр ахсааннарыгар киирэр.
– Атын дойдуга көһөөт, бастаан утаа, соҕотохсуйбатаҕыҥ дуо?
– Кырдьык, ыарахан этэ. Ордук төрөппүттэрбин, чугас дьоммун, табаарыстарбын суохтуурум. Омук тылын үчүгэйдик билэр буолан, олохтоохтору кытары кэпсэтэргэ улахан харгыстары көрсүбэтэҕим. Ол эрээри, омук сирэ аата омук сирэ. Холобур, үгэстэрин, сиэрдэрин-туомнарын, култуураларын бу диэн билбэккин. Ол да буоллар, киһи сыыйа үөрэнэр. Иккиһинэн, нолуок, страховка хампаанньаларын, иммиграционнай полицияны үөрэтэргэ үгүс бириэмэ барар. Аны тас дьүһүнүм атын буолан, үгүстүк дьон хараҕа хатанара. Кэлин үөрэнэн барбытым.
– Төрөппүттэриҥ туһунан кыратык кэпсээ эрэ.
– Ийэлээх аҕам өрөспүүбүлүкэ үтүөлээх учууталлара. Үөрэхтээх, үлэһит киһи буола үүнэрбэр миэхэ уонна балтыбар үгүс сыраларын уурбуттара. Онон кинилэргэ махталым муҥура суох. Сайын аайы дойдубар баран сынньанан кэлэбин. Кыыс оҕолоохпут. Оҕобутун словацкай, нуучча, саха култууратыгар тэҥинэн үөрэтэбит. Төһө да кыра буоллар, барытын өйдүүр. Эбээтигэр наһаа чугас. Онон Дьокуускайга баар даачабытыгар сылдьарын наһаа сөбүлүүр, астынар. Кэргэним дьоно миигин бэйэлэрин төрөппүт оҕолорун курдук көрөллөр. Киэҥ көҕүстээх, элэккэй майгылаах, култууралаах дьон. Кэргэним аҕата вино оҥоруутунан дьарыктанар, ийэтэ – оҕо клиникатыгар кылаабынай быраас.
– Вероника, олоххор, үлэҕэр ситиһиилэри баҕарабын. Саха аатын ааттата тур!
