СӨ доруобуйа харыстабылын миниистирэ Михаил Охлопков өрөспүүбүлүкэ улуустарыгар бастакы сүһүөх анал көмөнү оҥорор онколог-быраастар тиийбэттэрин, ыарыыны хойутаан булалларын, стационарнай диагностика суоҕун уонна диспансер билиҥҥи дьиэтэ онкология сулууспатын стандардыгар эппиэттээбэтин «Бырабыыталыстыба чааһыгар” чиҥэтэн эттэ. Бу кыһалҕалар быһаарыллыылара өлүү аҕыйааһыныгар, искэннээх ыарыһахтар олохторун хаачыстыбата тупсарыгар тириэрдиэхтээх.
СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕа (Ил Түмэн) кулун тутар 24 күнүгэр искэн ыарыыларын боппуруостарыгар уонна тирээн турар кыһалҕаларыгар «бырабыыталыстыба чааһын» ыытта.
Искэн ыарыылара билигин сүрэх-тымыр ыарыыларын кэнниттэн иккис миэстэҕэ тураллар. Аныгы медицина төһө да кэккэ ситиһиилэрдээҕин иһин, бу уодаһыннаах ыарыы үгүс көрүҥэ кыайан эмтэниллибэттэргэ киирсэр уонна сыл аайы мөлүйүөнүнэн киһи олоҕун илдьэ барар. Сылтан сыл аайы саҥаттан саҥа ыарыһахтар булулла тураллар.
Биллэрин курдук, анал көмөнү искэн өрөспүүбүлүкэтээҕи диспансерыгар (120 куойкаҕа), Медицина национальнай киинигэр оҕо отделениетыгар (25 куойкаҕа) оҥороллор.
Диспансер кылаабынай бырааһын эмтиир чааска солбуйааччы Татьяна Николаева иһитиннэрбитинэн, 173 аныгы эмтиир тэрил атыылаһылынна. Дойду уонна омук сирин сүрүннүүр клиникаларыгар үөрүйэҕи атастаһыыга үлэ ыытыллар. 2015 с. 515 улахан киһи уонна 106 оҕо өрөспүүбүлүкэ таһыгар тахсан эмтэннэ. Ити 2013 сылы кытта тэҥнээтэххэ, элбэх).
СӨ бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Алексей Дьячковскай:
– Мин өйдүүрбүнэн, ыарыы ахсаана элбии турара – доруобуйа харыстабылын тиһигин үлэтин көрдөрүүтэ. Россия уопсай көрдөрүүлэригэр тэҥнээтэххэ, биһиги көрдөрүүбүт намыһах. Ол аата, биһиги ханна эрэ тугу эрэ ситэри оҥорбоппут, ыарыыны 1-2 стадиятыгар булбаппыт. Билигин маассабай чинчийии уонна ыарыыны эрдэтээҥи стадияларыгар булуу үлэлэрин көҕүлээтэхпитинэ эрэ көрдөрүү тупсуохтаах, – диэн ыарыыны эрдэттэн булууга өссө күүстээх үлэ барыахтааҕын ыйда.
Мандат уонна регламент хамыыһыйатын бэрэссэдээтэлэ Марфа Филиппова: «Улуустарга диагноһы хойутаан, номнуо 3-4 эрэ стадиятыгар булалларын туһунан элбэх иһитиннэриилэри быыбардааччылартан куруук тутабыт. Улуустар олохтоохторо ыарыыны быһаарар элбэх медицинскэй тэриллэниэхтэрин баҕараллар», – диэн быыбардааччылар санааларын тириэртэ.
Народнай депутат Евгения Михайлова кыһалҕаны быраас эрэ быһаарбатын, аныгы тэриллэр наадаларын ыйан туран, онно төһө үп-харчы наада буоларын ыйытта.
СӨ Судаарыстыбаннай мунньаҕын бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Анатолий Добрянцев: «Биһиги доруобуйа харыстабылын салаатыгар саамай уустук боппуруостартан биирдэстэрин дьүүллэстибит. Кэнники сылларга өрөспүүбүлүкэ салалтата, Доруобуйа харыстыбалын министиэристибэтэ, искэни эмтиир диспансер салалтата улахан үлэни ыыттылар. Саҥа диспансеры тутуу боппуруоһа быһаарылынна, техническэй база биллэ тубуста – 34 эмтиир тэрил атыылаһылынна. Каадырдары бэлэмнээһин үлэтин салгыахха, дойду уонна омук медицинскэй клиникаларын инники иһэр үөрүйэхтэрин ылыныахха. Оҕолор уонна ыччат ортотугар искэн ыарыылара элбиирэ көстөр. Биһиги ыраах сытар сэлиэнньэлэрбит дьоно доруобуйаларын эрдэттэн көрдөрүнэргэ үөрэммэтэхтэр. Дьиҥэр, бары үс сылга биирдэ диспансеризацияны ааһыахтаахтар» – диэн диспансеризация кэмигэр искэн үөскээн эрэрин хайдах билиэххэ сөбүн, хас оройуон онколог-быраастааҕын ыйыталаста.
Манна сыһыаран эттэххэ, «Хоту» грязелечебница базатыгар 15 куойканы арыйарга былаанныыллар. Манна улуустартан эрэ кэлбит уонна III-IV стадиялаах ыарыһахтар сытыахтара. Сотору кэминэн Дьокуускайга 210 куойкалаах, радиология отделениелаах уонна хаһаайыстыбаннай блоктаах саҥа диспансер дьиэтэ тутуллуута улахан эрэли үөскэтэр
