Быйылгы сыл биир саамай биллибит, уопсастыба болҕомтотун тардыбыт түгэнинэн Дойду салайааччыта Владимир Путин 2018 сылы Көҥүл өттүнэн көмөлөһөөччү (Волонтер) сылынан бигэргэппитэ буолар. Ньурба улууһугар дьоҥҥо көмөнү оҥорооччулар үгүстэр. Кыаммат-түгэммэт, кырдьаҕас дьоҥҥо, төрөппүт көрүүтэ суох хаалбыт оҕолорго тэрилтэлэр, биирдиилээн да дьон өйөбүл аахсыйаларын, аадырыһынан көмөлөрү оҥороллор.
Ньурба волонтердарын кэккэлэригэр оскуола оҕолоро кыттыһан, бэйэлэрин кыахтарынан дьоҥҥо үтүөнү оҥороллоро, саастыылаахтарын көҕүлүүллэрэ үөрдэр. Оннук оҕолортон биирдэстэринэн Сүлэ орто оскуолатын 11-с кылааһын үөрэнээччитэ Ян Афанасьев буолар.
«Биһиги бииргэ төрөөбүт төрдүөбүт, эдьиийдээхпин уонна икки балыстардаахпын, — диир Ян. — Ийэбит Нюргустана Джулустановна Беляева Сүлэ орто оскуолатыгар алын сүһүөх учууталынан үлэлиир, аҕабыт Егор Егорович Афанасьев дьону тиэйэр-таһар урбаанньыт. Аан бастаан волонтерство туһунан 9-с кылааска үөрэнэ сырыттахпына ЦДНТТ-га «Ньурба эрэллэрин» оҕолоругар «Куочай ыччата» общественнай түмсүү кыттыылаахтара кэлэн кылаас чаас ыыппыттарыттан билбитим«. Онно киниэхэ «Антоновкалар эмиэ биһиги курдук нэһилиэктэр. Онтон тоҕо биһиэхэ маннык хамсааһын суоҕуй?« диэн санаа үөскээбит. Ол кэннэ Ян дьиэтигэр тахсан доҕотторун түмэн, хамаанда тэриммит. Бастаан нэһилиэк ветеринариятын тэлгэһэтигэр мас сааһылаабыттар, онтон биир ыалга көмөлөспүттэр. Соторун кэминэн волонтерскай этэрээт курдук бигэргэтиини ааспыттар.
Ити курдук саҕалаан, син балай да ыалга көмөлөспүттэр. «Үксүн кырдьаҕастарга, кыаммат ыалга, аҥаардас ийэлэргэ үлэлиибит. Бастаан саҕалыырбытыгар көмөлөһүннэриэн баҕалаах соччо суоҕа, ким да буолуммата. Онтон сыыйа-баайа босхо үлэлиирбитин билэн, баҕалаах элбээбитэ. Билигин «Сүүлүскэй сиэннэрэ» диэн ааттаах волонтерскай хамаанда буоларбытын Сүлэ олохтоохторо бары билэллэр. Хайа ыалга көмө наадатын миэхэ биллэрэллэр. Оччоҕуна мустан, баран көмөлөһөн кэлэбит. Ити курдук тиһигин быспакка төгүрүк сылы быһа нэдиэлэҕэ кырата биир ыалга сылдьабыт«, — диэн кэпсиир эдэр волонтер.
Оскуола оҕолорун дьарыктарын дьонноро, салайааччылара, оскуола дириэктэрэ өйүүллэр. Билигин хамаандаларыгар 6-11 кылаастартан уоннар, бары уолаттар. «Мантан салгыы былааммыт киэҥ, ол иһигэр хамаандабытыгар кыргыттары ылан саҕалыахтаахпыт. «Сүүлүскэй сиэннэрэ» үс хайысханан үлэлиибит: дьоҥҥо көмө, айар-тутар хайысха, илиинэн оҥоһук. Айар хайысхаҕа араас кылаас чаастары ыытабыт, былакааттары, листовкалары оҥорон тарҕатабыт. Дьоҥҥо көмөбүт диэн — үлэлиирбит таһынан «Үтүө санаа полката» аахсыйа тэрийэн, онно киирбит бородуукталары туһааннаах ыалларга тиксэрбиппит. Илиинэн оҥоһукка, холобур, чыычаахтар аһыыр дьиэлэрин оҥорон туруортаабыппыт. Бу волонтер быһыытынан бэйэбитин көрдөрөр сылларбытыгар, уопсайа, үс бырайыагы суруйдубут. Бастакыта — баһаары утарар дьайыыларга оҕолору үөрэтэр бырайыак. Иккиһэ — волонтер хайысханан «Кто если не мы?» бырайыак. Үһүс бырайыакпыт тус бэйэм олохпор буолбут хомолтолоох түбэлтэттэн сиэттэрэн оҥоһуллубута. Бу сайын сөтүөлүү сылдьан доҕорбут ууга былдьаммыта, кыайан быыһаабатахпыт. Ол иһин ууттан сэрэхтээх буоларга үөрэтэр, өйдөтөр сыаллаах бырайыагы суруйбуппут«, — диир кини.
Ян аны сайын оскуоланы бүтэрэн баран, М.К.Аммосов аатынан ХИФУ ыччат бэлиитикэтин салаатыгар киирэр баҕалаах. Онно бэлэмнэнэн история уонна обществознание уруоктарын чинчийэр. «Кырабыттан кыттыбыт күрэҕим, тэрээһиним аайы хайаан да миэстэлэһиэхтээхпин диэн сыаллаахпын, — диир. — Онон талбыт идэбэр туттарсан киириэм диэн эрэнэбин«. Быйыл сайын Горнай улууһун Бэрдьигэстээҕэр ыытыллыбыт өрөспүүбүлүкэ Педагогическай дьаарбаҥкатыгар кыттыбыт. Хас да күрэххэ, тэрээһиҥҥэ, ол иһигэр Горнайга илдьэ сылдьыбыт указката уонна саҥарар тиэкиһи тутар планшетка Яҥҥа ситиһиини аҕалар талисман буолбуттар. «Итилэрбин төһө да тостубуттарын, эргэрбиттэрин иһин бырахпакка кыттар тэрээһиннэрбэр илдьэ сылдьабын» — диир.
Итинник хабааннаах күрэхтэргэ элбэх чаҕылхай оҕолор бааллар, конкуренция куруутун үрдүк. «Ордук Сунтаар уонна Жатай оҕолоро сытыы-хотуу, саҥалаах-иҥэлээх буолаллар. Онтон бу соторутааҕыта Москваҕа буолбут бүтүн Аан дойдутааҕы «Доброволец России» форумҥа кыттан кэллим. Манна 120 араас дойдуттан волонтердар кэлбиттэрэ. Икки күн устата 75 араас хайысханан тэрээһиннэр ыытыллыбыттара. Саха сириттэн Катя Конюшкина диэн кыыстыын иккиэ эрэ буолан сырыттыбыт. Быйылгы сыл миэхэ олус ситиһиилээхтик, толору ис хоһоонноохтук ааһан эрэр. Саҥа сылтан эмиэ оннугу күүтэбин. Билигин бэйэм саастыы оҕолорго туохха барытыгар көхтөөх буолалларыгар, үөрэхтэрин таһынан сөбүлүүр дьарыктарын булан, бэйэлэрин талааннарын, кыахтарын арыйалларыгар баҕарабын. Оттон төрөппүттэр оҕолорун ситиһиилэрэ кинилэртэн быһаччы тутулуктааҕын өйдүөх тустаахтар. Биһиги, оҕолор, ситиһиибит төрөппүттэрбит сыһыаннарыттан, өйөбүллэриттэн сиэттэрэн тахсар«, — диир эдэр волонтер.
Ааптар: Александра ВАРЛАМОВА
