От ыйын 12 күнүгэр, Бикипиэдьийэ халандаарыгар бэлиэтэнэринэн, 1889 сыллаахха «земскэй начаалынньыктар» тустарынан ыйаах тахсар, 1920 сыллаахха Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Николай Кондаков төрөөбүт, 1993 сыллаахха Түүр култууратын уонна ускуустубатын сайыннарар тэрилтэ тэриллибит.
Бүгүн бортпроводник аан дойдутааҕы күнэ. Көмүс сүргүөр күнэ диэн бэлиэтээччилэр бааллар. Саха сиригэр окко киирии саҕаланар, Бөтүрүөп ардаҕа курулаччы кутар. Бэҕэһээ Сунтаар улууһун олохтоохторо дохсуннук этиҥ эппитин, сытыытык чаҕылхан чаҕылыҥнаабытын хаартыскаҕа түһэрэн, видеоҕа устан хатаатылар.
Түбэлтэлэр:
🔹1740 сыл от ыйын 12 күнүгэр Дьокуускайтан тахсыбыт айанньыт Харитон Лаптев дьонун кытта Хатанга уоһугар кыстаан баран дубель-шлюпкатынан салгыы арҕаа барбыт. Уһун сыралаах айан кэнниттэн биир ыйынан байҕалга тахсыбыт, онно хараабылын мууска хам астаран, муус устун кыл мүччү тыаны булбуттар. Бэрт эрэйинэн былырыын кыстаабыт сирдэригэр төннүбүттэр.
🔹1889 — Александр III ыраахтааҕы земскэй начаалынньыктар тустарынан ыйаахха илии баттыыр.
🔹1920 — «На борьбу с панами» диэн биир күннээх хаһыат Дьокуускайга тахсыбыт. Эрэдээктэр — Е.Стрелов.
🔹1988 — Нагорнай Карабах уобаластааҕы сэбиэтэ уобалас Азербайджантан арахсарын туһунан биллэрбит.
🔹1993 — Алматы куоракка «Түүр култууратын аан дойдутааҕы тэрилтэтэ» (Тюрксой) олохтоммут. Бу тэрилтэ ЮНЕСКО иһинэн үлэлиир.
🔹2001 Шангин уонна Бадьаариха өрүстэр тардыыларыгар эркээйи сирдэр тэриллибиттэр.
Төрөөбүттэр:
🔸1912 — Курбуһахха Елизавета Бурцева (02.10.1985 өлб.) — ыанньыксыт, Социалистыы Үлэ Дьоруойа.
🔸1919 — Петр Софронеев (04.07.1978 өлб.) — сахалар устуоруйаларын үөрэппит чинчийээччи, устуоруйа билимин хандьыдаата.
🔸1920 — Николай Кондаков (11.07.1979 өлб.) — Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.
🔸1930 — Ньурба оройуонун Мэгэдьэк нэһилиэгэр Егор Алексеев (24.10.2010 өлб.) — аатырбыт саха устуоруга, публицист, СӨ билимин үтүөлээх диэйэтэлэ, Кулаковскай аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата, Нам, Таатта, Үөһээ Бүлүү, Ньурба улуустарын, Бүлүүчээн нэһилиэгин ытык олохтооҕо.
🔸1935 — Гаврил Александров — СӨ култууратын туйгуна, Горнай улууһун уонна Бэрдьигэстээх нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо.
🔸1936 — Петр Тимофеев — биолог, геоботаник, лесовед.
🔸1946 — Үөһээ Бүлүү Хоротугар Виктор Михайлов — бөлүһүөпүйэ билимин дуоктара, профессор.
Өлбүттэр:
🔹1981 — Борис Полевой (1908 төр.), суруйааччы, «Юность» сурунаал 1967—1981 с.с. тутаах эрэдээктэрэ.
🔹2014 — Валерия Новодворская (1950 төр.), бэлиитик, диссидент, быраабы көмүскээччи.
https://sah.wikipedia.org/wiki/От_ыйын_12
https://sah.wikipedia.org/wiki/Алексеев_Егор_Егорович
https://sah.wikipedia.org/wiki/Кондаков_Николай_Алексеевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Бурцева_Елизавета_Ивановна
https://sah.wikipedia.org/wiki/Лаптев_Харитон_Прокопьевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Шангин_өрүс_тардыыта_(эркээйи_сир)
https://sah.wikipedia.org/wiki/Биир_күннээх_хаһыаттар
https://sah.wikipedia.org/wiki/Түүр_култууратын_аан_дойдутааҕы_тэрилтэтэ
https://sah.wikipedia.org/wiki/Бадьаариха_өрүс_тардыыта_(эркээйи_сир)
