Дьокуускайга буолан ааспыт 4-с бүтүн аан дойдутааҕы киинэ фестивала көрөөччү улахан сэҥээриитин ылыан ылла. Буолумуна, кэнники уон сылга Саха сиригэр киинэнэн үлүһүйүү дьиҥнээх «тиритиилээх-хорутуулаах үлүскэнэ» буола турар. Эбиитин быйылгы сыл Арасыыйаҕа Киинэ сылынан биллэриллибитэ. Фестивалга Азия, Европа дойдуларын интэриэһинэй киинэлэрин сэргэ саха киинэтэ атын дойдуларга атыыланар үрдүк таһымҥа тахсыбыта сүрдээҕин үөртэ. Онтон саамай бастыҥнарынан «Сайсары күөлгэ түбэлтэ» диэн режиссер Константин Данилов-Костас Марсан, продюсер Марианна Скрыбыкина киинэлэрэ ааттанна.
Ити киинэҕэ сүрүн оруолу оонньообут Галина Тихонова көрөөччүлэр биһирэбиллэрин уонна уонна фестиваль «Бастыҥ дьахтар оруола» бирииһин ылла. Олоҥхо тетрын артыыската Галина Тихонова Арктикатааҕы култуура уонна искусство институтун бүтэриэҕиттэн көрөөчүлэрин үгүстүк сонун оруолларынан үөрдэр. «Көмүс мааскаҕа» номинацияламмыт «Удаҕан кыргыттар» испэктээкилгэ Айгыр удаҕан оруолун итэҕэтиилэхтик, «Таптал талыыта» олоҥхоҕо уол оҕо оруолун олус истиҥник, Кытай драматурун Му Дан Тхин «Илэ түүл» (Пионовай бэсиэдкэ) диэн тойугунан толоруллубут испэктээкилигэр хамначчыт кыыс Чхуэнь Сиянг оруолун кыраһыабайдык оонньоон киэҥ эйгэҕэ билиннэ, ситиһии көтөллөннө.
Кэнники кэмҥэ Галина Тихонова киинэ искусствотыгар үлэтэ эмиэ таһаарыылаах. Саха көрөөччүтэ Галина Тихонованы «Арай биирдэ», «Хара дьай», «Суол», «Муммуттар» киинэлэринэн билэр. Оттон артыыска улахан ситиһиитинэн оонньообут киинэлэрэ икки төгүл Москва улахан түһүлгэлэригэр биһирэнэн үрдүк сыананы ылбыттара буолар. 2014 с. улахан кастины ааһан Россия киинэтигэр уһуллубута. Москва режиссера Владимир Тумаев устубут «Белый ягель» киинэтэ 36-с Москватааҕы бүтүн аан дойдутааҕы киинэ фестивалыгар «Көрөөччүлэр биһирэбиллэрэ» бирииһи ылбыта. Билигин бу киинэ аан дойду үрдүнэн: Европа, Азия дойдуларынан Америкаҕа тиийэ көрдөрүллэ сылдьар.
«Белый ягель» — табанан ииттинэн олорор ненец норуотун билиҥҥи олоҕун кэпсиир киинэ. Ненец омук сахалар курдук айылҕа оҕолоро. Аныгы кэм үтүрүллүүтүгэр ыктаран ыччат өбүгэлэрин илдьэ кэлбит ыстааданан олорор үгэстэрин быраҕан, саҥа олоххо тардыһан, куоракка олохсуйууларын, онуоха көстөр олох уустук кыһалҕаларын туһунан киинэҕэ олус истиҥник, көрөөччү норуот дьылҕатыгар сүрэхтиин-дууһалыын ылларарын курдук сиэрдээхтик кэпсэнэр. «Белый ягель» киинэни бу саас «Культура» канала норуот олоҕун кэпсиир бастыҥ киинэлэр ахсааннарыгар киллэрэн көрдөрбүтэ. Ол дьоһуннаах сыанабыл биһиэхэ эмиэ улахан киэн туттууну үөскэтэр. Тоҕо диэтэххэ, ити киинэҕэ Саха театрын артыыстара Ефим Степанов, Петр Баснаев, Мотя Корнилова оонньообуттара. Оттон сүрүн оруолу Ира Михайлова олус холкутук уонна туох да киэргэтиитэ суох истиҥник толорбута.
Ити киинэҕэ Галина Тихонова биир тутаах оруол дьоһуннаах уобараһын айбыта. Киинэҕэ эдэр кыыс Саванэ олоҕор биир саамай суолталаах кэргэн тахсар түгэнэ хабыллар. Ыаллыы олорор ыстаада уолугар Алешаҕа, киинэ биир сүрүн геройугар, кэргэн тахсан кэргэнин дьонугар сүктэн кэлэр. Кийиит кыыс саҥа ыалы уруйдуур киэһэлэригэр иһигэр үөрүү уйаланан хараҕар дьол уота саҕылларын, онтон бастакы түүн килбик кэтэһиитэ туолбатаҕыттан соһуйууну, таптаабат кэргэни чинчийэр дириҥ толкуйу, күнүүлүүр санаа эдэр сүрэҕи бобута тутарыттан уордайыыны – барытын артыыска саҥата да суох ыраастык, чопчу тиэрдэр. Галина талаана экран нөҥүө дьайар күүстээх. Артыыска харахтарынан, көрүүтүнэн, сирэйин уларыйыытынан киһи араас уустук ис туругун көрөөччү өйүгэр-санаатыгар иҥэн хаалар гына тоһоҕолоон, олус истиҥник, аһаҕастык биэрэр. Кийиит кыыс дьонун-сэргэтин сиэрин ытыктыыр, сүрдээх тулуурдаах, тапталга дьулуурдаах, олоҕу тыйыс туундара туонатыгар салҕыырга баҕалаах буолан таптыыр Алешатын былдьаппат. Киинэ ис хоһоонуттан сиэттэрдэххэ, Галя оонньообут оруола норуот дьылҕатын быһаарар тутаах оруол буолан тахсар. Онуоха Галя айбыт сэмэй, хоодуот, муударай кыыһын уобараһа көрөөччүлэр эрэллэрин, дьүүллээччилэр ирдэбиллэрин толорор таһымнаах.
«Сайсары күөлгэ түбэлтэ» киинэ эмиэ быйыл 38-с Москватааҕы кинофестиваль «Россия саҥа киинэтэ» программатыгар кыттыбыта. Ол түмүгэр бу киинэ «Мой убийца» диэн ааттанан 8 дойдуга көрдөрүллүөхтээх. Дьиҥэр, киинэ ис хоһооно, ол эбэтэр сценарийа олох атын. Манна «Сайсары күөлгэ түбэлтэ» айымньы тутула сылтах эрэ буолбут. Ону режиссер Егор Неймохов айымньытыгар сүгүрүйүү буолар диэн быһаарар. Киинэҕэ эдэр үлэһит (оперативник) игирэ кыргыттартан биирдэстэрин ким, тоҕо, хайдах өлөрбүтүн силиэстийэлээри бутуурдаах дьыалаҕа түбэһэр уонна тиһэҕэр көмүһү кистээн эргинии курдук улахан буруйу оҥорууну арыйар. Галя оруола кадрдар түргэн түргэнник элэгэлдьиһэн солбуһууларыгар хааччахтаммыт да буоллар, сүрүн сиэртибэ уонна кубулуммут өлөрүөхсүт икки линиятын тынааһыннаахтык, биһиги тыйыс айылҕабыт былдьаһыктаах күһүҥҥү күннэрин санатардыы дьиппиэнник биэрэр. Артыыска ситиһиитэ манна алҕас балыһын өлөрөн баран куттаммыт, уйулгута хамсаабыт кыыс туругун чулкайдык көрдөрөр. Оттон ол турукка өлөрүөхсүт кыыс урукку майгыта да, силиэстийэни бутуйар «тоҥ» былаана да утары тураллар. Онон оруол күүстээх ис туруктаах буолан киһи болҕомтотун бүүс-бүтүннүү тардар. Фестивальга киинэ көрдөрүллүбүтүн кэннэ көрөөччүлэри кытта көрсүһүүгэ биир саастаах көрөөччү сүрдээҕин сөҕөн, астынан туран: «Эйигин мантан инньэ улахан киинэлэргэ ыҥырыахтара, артыыска быһыытынан элбэҕи сатыыр, кыайар эбиккин», – диэн Галина талааныгар алгыстаах сыанабыл биэрбитэ. Оннук буоллар ханнык. Артыыс ситиһиитэ талааны, баҕаны сэргэ улахан үлэттэн турарын искусство эйгэтин дьоно билэллэр уонна ордук сыаналыыллар. Оттон Галина идэтин сөбүлүүр, дьаныардаахтык үлэлииринэн уратылаах. Оонньуур, айар баҕата, мин көрдөхпүнэ, билигин умайыктана сылдьар.
Бу сайын Галина Звенигородка тэриллибит тыйаатыр сайыҥны оскуолатыгар бэйэтин баҕатынан баран идэтин үрдэтинэн, элбэҕи билэн-көрөн кэллэ. Артыыска өрүү бэйэтин таһымын үрдэтэргэ кыһаллар. Бу үөһээ кэпсэммит испэктээкиллэр уонна киинэлэр артыыска драма артыыһын быһыытынан ситиһиитин кэпсиир эбит буоллахтарына, Галина баҕа санаата өссө да ситэ илик. Кини кэмиэдьийэ жанрыгар улахан тугу эрэ оҥоруон, бэйэтэ кэмиэдьийэ дьоһуннаах оруолун айыан баҕарар. Маны сэргэ эмиэ бу сайын көрөөччү дьүүлүгэр «Истиҥ иэйии» диэн Галина Тихонова суруйбут сценарийынан режиссер Валентина Степанова уһулбут киинэтэ таҕыста. Онон артыыска киинэ эйгэтигэр бэйэтин толору арыйда уонна бу сайын Галинаҕа умнуллубат кэрэ-бэлиэ түгэннэри толору бэлэхтээтэ.
Оттон бу ааспыт киинэ фестивала Галина Тихонова талаана объектив халыҥ өстүөкүлэтиттэн иҥнибэккэ, мүччү көтөн тахсан араас кырыыланан көрөөччүгэ үгүс умнуллубат түгэни бэлэхтиир кыахтааҕын көрдөрдө.
