29 Кулун тутар 29.03
  • -10°
  • $ 92,26
  • 99,71

Нам урбаанньыта Саргылана Зоирова: Кыптыыйы тутаат “миэнэ эбит” диэн санааҕа бигэтик киирбитим

16:01, 22 января 2021
Текст:
Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

Эдэр дьон бэйэ дьыалатын арынан үлэлээбитэ балайда кэм ааста. Дьокуускай куоракка түөрт сыл устата парикмахерынан үлэлээбит Саргылана Зоирова билигин дойдутугар Нам улууһугар кэлэн айа-тута сылдьар. Кини Хамаҕаттаҕа “Лана” салон арыйан, дьон тас көрүҥүн тупсарыыга араас өҥөлөрү оҥорор.


— Саргылана Иннокентьевна, парикмахер идэтин хаһан, хайдах ылбыккыный, саҕалаабыккыный?

— Парикмахерскай эйгэҕэ, быһа холоон, 2009 сыллаахха кэлбитим. Намнааҕы иллэҥэ суох буолуу кииҥҥэ парикмахер курсугар үөрэнии баарын истибитим. Касьянова Розалия Климовна биэрэр курстарыгар үөрэнэн саҕалаабытым. Үс ый үөрэнээт, ахсынньы, тохсунньу ыйдарга Дьокуускай куоракка үлэ көрдүү киирбитим. Дьүөгэм салонугар үлэлээбитим. Уопута суохтары салоннарга мээнэ ыла сатаабаттар этэ. Дьокуускайга, уопсайа түөрт сыл кэриҥэ баттах кырыйбытым.

Аан маҥнай туох ыарахаттары көрсүбүккүнүй?

— Этэн аһарбытым курдук, сабыс саҥа баттах кырыйан саҕалаан эрэр дьоҥҥо тулуур ирдэнэр. Тэҥҥэ үлэлии турар парикмахерыҥ күҥҥэ, эн биир киһи баттаҕын кырыйан бүтүөххэр диэри, олус элбэх киһини кырыйыаҕа. Саҥа саҕалааччы буоларым быһыытынан, туттуум-хаптыым бытаан, эн кириэһилэҕэр аҕыйах киһи олорор уонна дьон бэйэлэрин маастардарыгар үөрэнэн хаалбыттар этэ. Онон, мин ааһан иһэр дьону кырыйарым.

Парикмахер киһи туттар тэрилигэр киирдэххэ, аан маҥнай үгүс парикмахер оборудованияларын, инструменнарын ыларыгар ыарырҕатар. Миэхэ, үөрэнэр сылларбар кэргэним, ийэм үчүгэй хаачыстыбалаах кыптыый, инструменнары бэлэхтээбиттэрэ. Ол иһин манна кэккэ уустуктары көрсүбэтэҕим. Инструмент таларга сүбэлиэм этэ — чэпчэки сыаналаах массыынканы атыыластаххына өр барыа суоҕа, үйэлээхтик сулууспалыырга үчүгэй хаачыстыбалаах массыынканы ылбыт ордук. Кыптыыйыҥ эмиэ, төһөнөн чэпчэкини ылыан, оччонон түргэнник сыппыа. Ити курдук, хас биирдии инструмент бэйэтэ тус-туспа өрүттээх.

— Парикмахердар икки ардыларыгар ыытыллар тэрээһиннэргэ, конкурстарга төһө кыттааччыгын?

— Маастардар күрэхтэрэ буолаллар. Куоракка үлэлиир кэммэр кыттан турардаахпын. Ону тэҥэ, бэйэбит нэһилиэкпитигэр ыытыллыбыт маастарыстыба көрдөрүү тэрээһиҥҥэ кыттыбытым. Билиҥҥи туругунан маннык күрэхтэргэ кыттар баҕа да, санаа да соччо суохха дылы. Ол эрээри, маннык ыытыллар маастар кылаастарга элбэх уопут ылаҕын. Киһи киһиттэн көрөн үгүскэ үөрэнэр. Теория уонна практика үлэтэ элбэҕи быһаарар. Биир идэлээхтэргин кытта маастар кылаас көрдөрөр кэмҥэ, бэйэн илиигинэн тутан-хабан көрдөххүнэ ордук ылынаҕын, астынаҕын. Үөрэтээччибэр Розалия Климовнаҕа махтаныам этэ, киниэхэ үөрэнэр сылларбар куруук суруттаран тахсара туһаҕа эрэ барда, элбэх билиини биэрбит эбит.

— Саргылана Иннокентьевна, эн салоҥҥар ханнык, туох өҥөлөрү оҥороҕун?

— Баттахха араас процедуралары, кырааскалааһын хас да көрүҥүн, оҕо, эр дьон, дьахтар баттаҕын кырыйабын. Соҕотоҕун үлэлиир буоламмын, баттахха боттокс, кератин өҥөлөрүн оҥорорго бириэмэм тиийбэт. Мин санаабар, парикмахер универсал буолара быдан сүүйүүлэх, ордук. Күннээҕи өттүгэр киирдэххэ, үксүн эр дьон сылдьар, кырыйтарар. Холобура, баттаҕа түргэнник үүнэр киһи ыйга иккитэ кэлэн кырыйтарыан сөп. Онтон дьахтар аймах, кэтээн көрөөһүммүнэн, элбээбитэ сылга түөртэ кэлиэ: Саҥа дьылга, Аан дойдутааҕы дьахтар күнүгэр, ыһыахха уонна күһүн үлэҕэ тахсар кэмҥэ.

— Балартан саамай ханнык өҥөнү оҥороргун ордороҕун, сөбүлүүгүн?

— Эр дьон баттаҕын кырыйарбын быдан ордоробун. Ону тэҥэ, уустук кырааскалааһыннары оҥорон таһаарарбын, баттаҕы сырдатарбын, тупсарарбын сөбүлүүбүн. Эбэн эттэххэ, аан маҥнай баттаҕы киэргэтэрбин, көннөрөрбүн наһаа сөбүлүүр этим. Ол эрээри, манна буортулаах веществота элбэҕэ бэрт.

— Үтүө дьыала, акция диэҥҥэ кыттыһаҕын?

— Көннөрү үлэ күнүгэр, нэһилиэгим кырдьаҕас дьонугар, дьиэлэриттэн кыайан тахсыбаттарга тиийэн баттахтарын оҥорооччубун. Сыл аайы кырдьаҕастар декадаларыгар, дьиэлэринэн сылдьан кырыйар босхо акция тэрийэбин. Даҕатан эттэххэ, нэһилиэнньэҕэ үтүө дьыалалары, акциялары тэрийээччилэр, оҥорооччулар үксээн иһэллэриттэн үөрэбин.

— Салоҥҥа хайдах майгылаах-сигилилээх дьон сылдьар?

— Араас майгылаахтар сылдьаллар. Бэйэм улууһум дьоно-сэргэтэ үчүгэй эбит буоллахтарына, киин куораппытыгар, дьэ, бааллар. Холобура маннык, “Сахаҕа олоробун, олорбоппун”, кырыйааччы бэйэтигэр эрэлэ суохтук сылдьарын, хайдах туттарын-хаптарын, бытаанын барытын көрөллөр. Маннык көстүүнү ханнык баҕарар саҕалааччы маастар ааһар.

Ордук кырдьаҕастар олус күүстээх болҕомтоҕо наадыйаллар, кырыйа тураҥҥын кэпсээннээх өттүлэрин кытта кэпсэтиэххин наада. Аны туран, олус түргэнник кырыйан баран ыытан кэбистэххинэ эмиэ сөбүлээбэттэр, астымматтар. Омуннаан эттэххэ, баттах сууйа тураҥҥын массаас оҥоруоххун наада диэбит курдук. Киһи-киһи ситуацията атын-атын буолар, хас биирдии кэлээччи килийиэҥҥэ кыһамньылаах сыһыан ирдэнэр. Сорох сылайан кэлиэ, ким эрэ кырыйтара, баттах оҥотторо олорон нуктаан да ылыан сөп. Маны барытын сөпкө тутустаххына, куруук эйиэхэ кырыйтарар, баттахтарын оҥотторор килийиэннэргин элбэттэҕин ол.

Үлэлии сылдьаҥҥын барытын туора сотон, бу эйгэттэн тэйэр санаа киирбэтэҕэ дуо?

— Оҕолорум кыраларыгар “Бэлиэ күннэргэ, бырааһынньыктарга эн наар үлэлиигин, куруук суоххун” дииллэрэ, аны киэһэтин олус сылайан кэлэҥҥин оҕолорго бириэмэ да тиийбэт курдук буолан ылааччы. Онон, биирдэ эмэ оннук санаа киирээччи. Билигин улаатаннар хата үчүгэй, өйдүүллэр. Этэллэрин курдук, чугас дьоҥҥуттан өйөбүл баар буоллаҕына, туох да кэтэх, ыар санаата суох холкутук үлэлиигин эбит.

Маннык үлэҕэ сылдьарга киһи баҕатыттан эмиэ улахан тутулуктаах. Холобура, сорохтор үөрэнэн баран салгыы сайыннарбаттар, талааннарын умулларааччылар да бааллар. “Миэнэ”, “миэнэ буолбатах” диэн эмиэ элбэҕи быһаарар. Оттон мин кыптыыйы илиибэр ылаат, “миэнэ эбит” диэн санааҕа бигэтик киирбитим.

Ону таһынан, тыҥырах оҥорорго (маникюр) эмиэ үөрэммитим ээ. Баттах кырыйыытын уонна тыҥырах оҥоруутун тэҥҥэ кыайан сөп түбэһиннэриэ, дьүөрэлиэ суох эбиппин диэн тохтоппутум. Ол курдук, тыҥырах оҥорорго биир сиргэ уһуннук дьаныардаахтык олоруохха наада. Мин оннук кыайан биир сиргэ олорбот эбиппин. Холобура, тыҥырах оҥоруутугар элбэх бириэмэни барыыр буоллаххына, бу кэмҥэ хас да киһи баттаҕын кырыйбытын быдан ордук буолан тахсар.

— Судаарыстыба өттүттэн туох көмө көрүллэрий?

— Судаарыстыба көмөлөһөр, тус бэйэм социальнай контрагынан кыттан, иллэҥэ суох буолуу кииҥҥэ эмиэ тураммын көмө харчы ылбытым. Ханна баҕарар бэйэҥ баҕаҥ наада, биир сиргэ тэпсэҥнээн олорон хаалбакка, сүрэҕэлдьээбэккэ, түгэх түспэккэ миэстэтигэр тиийэн кэпсэтэн быһаарыстаххына ситиһии баар буолуо.

— Дьон баттаҕын көрүнэригэр тугу сүбэлиэҥ этэй?

— Баттаҕы күн аайы суунар сыыһа дии саныыбын. Күн ахсын сууннаххына баттаҕыҥ ырааска үөрэнэн хаалар, куруук суунууну көрдүүр уонна ирдиир буолар. Санаан көр, элбэхтэ сууннаххына организмыҥ баттах сыатын түргэнник үөскэтэн таһаарыа, оччоҕо киһи баттаҕын сыата хойуу, олус элбэх көрүүнү ирдиир буолар. Уһун баттаҕы эмиэ күн аайы суунар көҥүллэммэт. Куура илик баттаҕы итии фенынан үрдэрэр эмиэ табыллыбат эбэтэр итии фен кэнниттэн тымныы салгынынан сэрэнэн туттуохха наада. Бу баттаҕы көрүнүүгэ саамай сүрүнүн этэбин.

— Инникитин “Лана” салон улаатар былааннаах дуо?

— Бу сылга бэйэм урбааммын олохтоохтук оҥостон испитим. Ол курдук бу саас эбии үлэһиттэри ылыахтаах, араас өҥөлөрү арыйыахтаах этим. Ону бу пандемия мэһэйдээн, онуоха-маныах диэри былааннары тохтотто. Онтон, олох табылыннаҕына, инникитин Намҥа филиал арынар ыра санаалаахпын. Ол эрээри, итэҕэллээх маастардар наада буолаллара ирдэнэр. Дьиҥэ, бэйэм маастар иитэн таһаарарым буоллар наһаа да үчүгэй буолуо этэ.

— Инникитин парикмахер идэтин хайдах көрөҕүн?

— Баттах кырыйааччы былыр-былыргыттан баар. Инникитин, биллэн турар, кырыйааччы оҥорор өҥөтө, процедурата элбиэ, уларыйыа. Дьоннор бэйэлэрин көрүнэллэрин тухары парикмахер идэтигэр, эйгэтигэр саҥаттан саҥа ньыма сайдан, тупсан иһиэҕэ.

— Түмүккэ баҕа санааҕыт.

— Эдэр ыччакка этиэм этэ, тыа сиригэр эмиэ үлэ баар. Билигин эдэр ыччат үксэ элбэх киһилээх киин сиргэ талаһар. Ол курдук мин бэйэм эмиэ куоракка үлэлээн саҕалаабытым, биллэн турар, киһи элбэх киһилээх сиргэ сылдьан уопут ылар, ол эрээри, манна хаалан үлэлииллэрэ буоллар, наһаа үчүгэй буолуо этэ. Туохтан да толлубакка үлэлээн-хамсаан, сайдан.

Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА