Муус устар 25 күнэ Бикипиэдьийэҕэ сурулларынан, кумахы эбэтэр титириир ыарыыны утары охсуһуу күнэ. Бу олус сыстыганнаах ыарыы паразиттарынан тарҕанар. Сыл аайы 300-700 мөл. киһи кумахынан ыалдьар уонна 1-2 мөл киһи өлөр. Оттон бүгүҥҥү олохпутугар COVID-19 саҥа коронавируснай дьаҥ кутталы үөскэтэр. Ил Дархан Айсен Николаев бэҕэһээ социальнай ситимнэринэн өссө биирдэ тоһоҕолоон туран «самоизоляция» эрэһиимин тутуһарбытыгар эттэ. Дьиэҕитигэр олоруҥ, ыалдьымаҥ!
🔹1547 сыллаахха Москубаҕа улахан уот туран куорат барыта умайбыт.
🔹1898 — Саха сирин күбүрүнээтэрэ В. Н. Скрипицын ис дьыала миниистиригэр Дьокуускайдааҕы реальнай училищены толору сэттэ сыллаах училищеҕа кубулутар туһунан хадатаайыстыба суруйбут. Бу иннинэ алта кылааһы бүтэрбит оҕолор сэттис кылаастарын Томскай куоракка баран бүтэриэхтээхтэрэ. Онто суох үрдүк үөрэххэ киирэр кыахтара суоҕа.
🔹1901 — сыллаахха Иркутскайтан Өлүөхүмэҕэ телеграф механиктара уонна чунуобунньуктар аттаммыттар, сыаллара-соруктара: Дьокуускайга диэри телеграф линиятын тардыы.
🔹1907 — сахалар култуураларын сөргүтүү туһунан дакылааты Петрограакка национальнай территориальнай учууталлар сойуустарын тэрийэр (учредительнай) сийиэскэ Виктор Николаев аахпыт. Кини Байыаннай медицинскэй академия устудьуона эбит. Бу дакылаат кэлин 1916 с. «Якутские вопросы» хаһыакка бэчээттэммитэ.
🔹1917 — (ыам ыйын 8 күнүгэр дуу саҥа истиилинэн?) Ас-үөл кэмитиэтин бастакы мунньаҕа буолбут. Бэрэстээтэлинэн меньшевик В. Д. Виленскэй, солбуйааччытынан эсер В. Н. Соловьев талыллыбыттар.
1945 сыллаахха Эльба өрүскэ сэбиэскэй уонна америка армиялара үөрүүлээх көрсүһүүлэрэ буолбут.
🔹1993 — Арассыыйаҕа референдум буолбут. Олохтоох улахан аҥаара бэрэсидьиэн Б. Ельцин бэлиитикэтин өйөөбүт (58,7 %), ол эрээри кини Үрдүкү Сэбиэти ыһар этиитин утарбыт.
🔹2006 — СӨ Төрүт сокуонугар бэрэсидьиэн туһунан ыстатыйаларга кэккэ уларытыылар киллэриллибиттэр.
Төрөөбүттэр:
🔸1599 — Оливер Кромвель (Oliver Cromwell), Англия, Шотландия уонна Ирландия Лорд протектора (өлб.с. 1658).
🔸1903 — XX үйэ биир бөдөҥ математига, 60-с сс. Сэбиэскэй Сойууска математиканы үөрэтиини реформалаабыт киһи, оскуола учуобунньуктарын ааптара Колмогоров А. Н..
🔸1922 — Уус-Алдан Өнөрүгэр Кэриэйэҕэ 1950-53 сс. буолбут сэрии кыттыылааҕа Николай Иванов. Аатырбыт лүөччүк, маршал Кожедуб штаабыгар сибээс отделениетын хамандыырынан сулууспалаабыт.
🔸1933 сыллаахха Кэбээйи Тыайатыгар скульптор Петр Захаров. Кини биллэр үлэлэлэрэ: Дьокуускайга Ойуунускай мэҥэтэ, Бүлүүгэ Н.Чернышевскай бүүһэ, Намҥа — М.Аммосов бүүһэ.
🔸1951 — Чурапчы Хоптоҕо нэһилиэгэр Куприян Михайлов — П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай тыйаатырын артыыһа.
🔸1985 — Владимир Балынец — XIV Паралимпийскай оонньууларга үрүҥ көмүс призер (пауэрлифтинг).
Өлбүттэр:
🔹1928 — Брюссельгэ «Хара барон» Врангель П. Н. сэлликтэн өлбүт.
https://sah.wikipedia.org/wiki/Кумахы_(ыарыы)
https://sah.wikipedia.org/wiki/Хоптоҕо_нэһилиэгэ_(Чурапчы_улууһа)
https://sah.wikipedia.org/wiki/Муус_устар_25
https://sah.wikipedia.org/wiki/Иванов_Николай_Матвеевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Колмогоров_Андрей_Николаевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Врангель_Петр_Николаевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Скрипицын_Владимир_Николаевич
https://sah.wikipedia.org/wiki/Захаров_Петр_Алексеевич
