1921 сыллаахха Чурапчыга буола турар уодаһыннаах Уон улуус уонна буолас мунньаҕар Ленин аатыттан эҕэрдэлиир тэлэгирээмэ кэлбит.
1957 с. ССРС Наукатын Академиятын Сибиирдээҕи филиалын Геология институута олохтоммут.
Бу күн саха сэбиэскэй кэминээҕи суруйааччыта, суруналыыс, кэпсээнньит, драматуур, тылбаасчыт Николай Габышев, тыйаатыр артыыһа Татьяна Мыреева төрөөбүттэр.
Бэлиэ күннэр:
- II Аан дойду сэриитин саҕанааҕы Утарсыы хамсааһынын күнэ
- Азербайдьан — Тутааччы күнэ
- АХШ — Коммодор Перри күнэ
Түбэлтэлэр:
- 1883 — Исмаил Гаспринскай диэн Кырыым татаардарыттан төрүттээх сырдатааччы уонна бэлиитик түүрдүү тыллаах «Тардьуман» («Тылбаасчыт») диэн сурунаалы таһаарарга көҥүл ылбыт. Бу сурунаал өр кэмҥэ Арассыыйа импиэрийэтигэр соҕотох түүрдүү тыллаах сурунаал этэ. «Тардьуман» 35 сыл устата тахсан баран 1918 сыл олунньу 23 күнүгэр сабыллыбыта.
- 1907 — Пётр Столыпин Дуумаҕа сир реформатын былаанын кэпсээбит.
- 1921 — Чурапчыга буола турар уодаһыннаах Уон улуус уонна буолас мунньаҕар Ленин аатыттан эҕэрдэлиир тэлэгирээмэ кэлбит.
- 1922 — Генуэтээҕи кэмпириэнсийэ саҕаламмыт (ыам ыйын 19 диэри).
- 1925 сыллаахха Царицын куорат аата Сталинград диэн буолбут.
- 1931 — Удмурт судаарыстыбаннай педагогическай института төрүттэммит.
- 1932 — Уу көлөтүн норуот хамыһаарын № 139 бирикээһинэн Дьокуускайдааҕы өрүс техникума аһыллыбыта.
- 1942 — II Аан дойду сэриитин саҕана Британияҕа бэлэми ааспыт этэрээт Богемия уонна Моравия имперскэй протекторыгар Р. Гейдриххэ саба түспүтэ.
- 1957 с. ССРС Наукатын Академиятын Сибиирдээҕи филиалын Геология институута олохтоммут. 2000 с. атырдьах ыйыттан — Алмаас уонна күндү тимирдэр институуттара (НА Сибиирдээҕи салаатыгар киирэр).
- 1972 — Бактериялаах сэрии сэбин бобуу туһунан аан дойдутааҕы Конвенцияҕа илии баттаммыт.
- 2009 — Өксөкүлээх аатынан культура Киинигэр «Сааскы сырдык иэйиилэрим» диэн ырыаһыт Раиса Захарова айар киэһэтэ буолбута.
- 2010 — түөрт үрдүк үөрэх кыһатыттан холбонон Уһук Илиннээҕи бэдэрээлинэй университет тэриллибит — Японияҕа аккредитациялаах Арассыыйа соҕотох үөрэх кыһата.
- 2010 — Смоленскай аттыгар Ту-154 саахалыгар 96 киһи өлбүт, олор истэригэр Польша бэрэсидьиэнэ Лех Качиньски уонна Польша атын салайааччылара.
Төрөөбүттэр:
- 1847 — бэйэтин аатынан суруналыыстарга туттарыллар бириэмийэни төрүттээбит түмэт-диэйэтэл Джозеф (Юзеф) Пулитцер Венгрияҕа төрөөбүт.
- 1855 — Саха сиринээҕи биэксэл оскуолатын төрүттээччи Виталий Вонгродскай төрөөбүт.
- 1894 сыллаахха Лудза куоракка (билигин Латвия) Саха сиригэр Гражданскай сэрии кыттыылааҕа Иван Строд төрөөбүт.
- 1922 — Үөһээ Бүлүү Хомустаах нэһилиэгэр Николай Габышев (8.12.1991 өлб.) — саха сэбиэскэй кэминээҕи суруйааччыта, суруналыыс, кэпсээнньит, драматуур, тылбаасчыт.
- 1928 — Ленскэй оройуон Бэтинчэ нэһилиэгин Курум сэлиэнньэтигэр тыйаатыр артыыһа Татьяна Мыреева төрөөбүт.
- 1937 — Белла Ахмадулина — XX үйэҕэ нууччалыы суруйбут бөдөҥ лиирик бэйиэттэртэн биирдэстэрэ.
Өлбүттэр:
- Юмжагийн Цеденбал (17.09.1916 төр.) — Монголия Народнай Өрөспүүбүлүкэтин диэйэтэлэ, баартыйатын генеральнай сэкиритээрэ, МНР маршала (1979). Монголияны баһылаан олордоҕуна коллективизация ситиһиилээхтик буолбута (бу иннинэ Чойбалсан саҕана оҥоро сатаабыт коллективизациялара сатамматаҕа). Төрөөбүт сирэ 1932 сыллаахтан 1958 сыллахха диэри Тувааҕа киирэ сылдьыбыт кэмнээх.
