“МИНИСТР” дьыалабыай оонньууга кыайыылаах хамаанданан “от күөхтэр” ааттаннылар. Хамаанда Арктика улуустарыгар водороду туһанан чэпчэки сыаналаах гидроэлектростанция тутуутун туһунан бырайыак көмүскээтэ.
Ол курдук, 25 ГВт кыамталаах гидроэлектростанцияны Адыаччы өрүскэ Баатаҕайга тутар санаалаахтар. Бырайыак, быһа холуйан, 750 мөл. солк. тэҥнэһэр. Хочуолунайдар оттуктарын водородка көһөрөргө этии киллэрдилэр. Хочуолунайдары саҥа оттукка көһөрүүгэ 1,5 мөл. солк. ирдэниллэр. Манна барытыгар холбоон 3 мөл. солк. наада. Ону сэргэ күн сылааһын, энергетиканы туһанан кулун тутартан саҕалаан алтынньыга диэри үлэлиир теплица тутуутун кэпсээтилэр. Манна арктика, хотугу улуустарга баар 17 агрооскуоланы туһанар санаалаахтар.
Иккис миэстэни ылбыт “халлаан күөхтэр” хамаандалара илин эҥэр улуустарга тыа хаһаайыстыбатын тырааныспардарын гааска көһөрүүгэ, ыгыллыбыт гааһынан хааччыйар дьоҕус станциялары киллэриигэ бырайыак оҥорбут. Дакылааттан иһиттэххэ, манна барытыгар 185 мөл. солк. ирдэниллэр эбит. Ону таһынан “Сапропель-Эко” диэн сири уоҕурдууга туһуламмыт бырайыак туһунан кэпсээтилэр. Бу бырайыактары чааһынай судаарыстыбаннай үлэлэһии нөҥүө олоххо киллэрэр санаалаахтар, ону сэргэ Россия регионнарыгар, тас дойдуга таһаарар баҕалаахтар.
Үһүс миэстэҕэ тахсыбыт “хара саарыллар” Саха сирин соҕуруу улуустарыгар туһулаан бырайыактарын көмүскээтилэр. Бастатан туран, эмтээх үүнээйини туһаҕа таһаарыы туһунан кэпсээтилэр. Үүнээйилэри аныгы ньыманан туһанан хатардар, оттон хаһааныыга түргэнник тутуллар каркаастарынан база оҥорор санаалаахтар. Иккиһинэн, ойуур промышленноһын сайыннарыыга, үсүһүнэн, миэбэл оҥоруутугар бырайыактарын иһитиннэрдилэр. Ону сэргэ өрөспүүбүлүкэҕэ инвестордар, предпринимателлэр биир кэлим электроннай былаһааккаларын оҥорорго этии киллэрдилэр. Ил Дархан Егор Борисов бу санааны иилэ хабан ылан, тута Инвестиционнай сайдыы уонна урбаан министиэристибэтигэр сорудах биэрдэ.
Анал номинация кыайыылаахтара:
“Бастыҥ инноватор” номинация хаһаайынынан “кыһыллар” хамаандаларыттан Информационнай технология, механика уонна оптика Санкт-Петербурдааҕы национальнай-чинчийэр университетын 4 кууруһун устудьуона Елена Еремеевабуолла. “Бастыҥ хапытаанынан” эмиэ “кыһыллар” хамаандаларын салайааччы, Мирнэйтэн сылдьар “Алмазэлектромонтаж” хапытаалынай тутууга управлениетын электромонтажник-наладчига Дмитрий Донченко ааттанна. “Бастыҥ идеялаах” ааты “от күөхтэр” хамаандаларыттан Баатаҕай орто оскуолатын учуутала Дмитрий Габышев, “Бастыҥ көмүскээччи” аатын “хара саарыллар” хапытааннарын солбуйааччы Григорий Ведехин ыллылар, “Бастыҥ стратегиялаах киһинэн” “араҕас” хамаандаттан Ньиэп уонна гаас кыһалҕаларын институтун научнай сотруднига Николай Шадринов ааттанна. “Оонньуу бастыҥ лидеринэн” номинацияны “хара саарыллартан” Экономика министиэристибэтин кылаабынай исписэлииһэ Марина Карамзина ылла. Хамаанданан үлэлэһиигэ бастыҥ оонньооччунан “хара саарыл” хамаандаттан Уһук Илин регионнарга киһи хапытаалын сайыннарыыга үлэлэһэр агентства бэрэстэбиитэлэ Гасан Гасанбалаев ылла. Оскуола оҕолоруттан бастыҥ үлэлээх эдэр киһинэн “араҕас” хамаандаттан Чурапчы орто оскуолатын 11 кылааһын үөрэнээччитэ Алиан Афанасьев ааттанна. “Бастыҥ суруналыыс” номинацияны ылан “сырдык саарыллар” хамаандаларыттан, “Дьокуускай” аэропордун пресс-киинин үлэһитэ, эдэр поэтесса Саргылаана Сандаар Самара уобалаһыгар ыытыллар “ИВолга” фестивалга кыттар чиэскэ тигистэ.
Видео: «Саха» НКИХ
