29 Кулун тутар 29.03
  • -12°
  • $ 92,26
  • 99,71

Өктөм култууратын үлэһиттэрэ куйаар ситиминэн өрөспүүбүлүкэ олохтоохторун түмэллэр

15:01, 27 ноября 2020
Текст:
Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

Өктөм нэһилиэгэр А.С. Данилова аатынан «Барҕарыы» Култуура киинин үлэһиттэрэ бу хамсык хам ылбыт, дьаҥ тэнийбит кэмигэр санааларын түһэрбэккэ, дьон-сэргэ санаатын бөҕөргөтөр, үтүөнү түстүүр туһугар кимиилээхтик аныгы олохпут ирдэбилинэн куйаар ситиминэн үлэлии-хамсыы олороллор. Кинилэр үлэлэрин тустарынан кэпсиэхпин баҕарабын.


Нэһилиэккэ сайыны быһа оҕуруот көрөн, тиэргэннэрин тупсаҕай оҥорорго түбүктэммит  дьоммутугар анаан «Быйаҥ-2020» күрэх биллэрэн, барыта 18 киһи көхтөөхтүк кытынна. Күрэх түмүгүнэн дьоммут араас анал ааттарга тигистилэр: «Оҕуруот уонна хортуоппуй үүнүүтэ» анал аакка I  миэстэҕэ — Эверстова Л.И.; II миэстэҕэ — Лиханова А.Д.; III миэстэҕэ — Баишева О.В. «Сибэкки олордуута уонна ландшафтнай дизайн» анал аакка: I миэстэҕэ — Максимова В.М.; II миэстэҕэ — Шадрина Е.И., III миэстэҕэ — Кандинская Е.С. тиксэннэр дипломунан, бириистэринэн наҕараадаланнылар.

Аан дойдутааҕы аҕам саастаахтар күннэригэр анаммыт «Эдэр сааһым ырыалара», «Мин таптыыр дьарыгым»  күрэхтэргэ уонна «Күһүҥҥү натюрморт» сэлээппэ күрэҕэр бэрт көхтөөхтүк барыта 23 киһи кытынна.  Өрөспүүбүлүкэбитигэр уонна Россияҕа ыытыллар Ийэ күнүгэр анааммыт  «Тохтоо, кэрэ түгэн» хаартыска күрэҕин тэрийдибит. «Мин оҕом» анал аакка I миэстэни ылла Дьокуускай куораттан Зыкова М.Н., II миэстэни — Хаҥалас Төхтүрүттэн Яковлева Н.А., III миэстэни — Өктөмтөн Баишева О.В. ыллылыр. «Күһүҥҥү кырааска» анал аакка I миэстэни Ньурба Маарыттан Елена, Алекса Даниловалар, II миэстэни Чурапчы Чакырыттан Адамова Л.Е., III миэстэни Ньурба Маарыттан Иванова В.Н. ыллылар; «Дьиэ кэргэн дьоло» анал аакка I миэстэни Хаҥалас Чаппаайыттан Алексеева С.И.,  II миэстэни Сунтаар Кутанатыттан Додутова М.К., III миэстэни Алдан Убайааныттан Маркина А.А. ыллылар.  Онон бу күрэхпитигэр республикабыт араас муннуктарыттан барыта 13 киһи кытынна.

Өрөспүүбүлүкэтээҕи Ийэ күнүгэр анаммыт «Ийэ барахсан» хоһоон айыытын күрэҕэ бэрт көхтөөхтүк тэрилиннэ. Дьэ, манна буолла талааннаах хоһоонньуттар күөн көрсүһүүлэрэ! Барыта 115 киһи Өймөкөөн, Алдан, Өлөөн, Кэбээйи, Горнай, Бүлүү, Ньурба, Өлүөхүмэ, Хаҥалас, Мэҥэ Хаҥалас, Чурапчы, Таатта, Нам, Дьааҥы, Сунтаар, Абый, Муома улуустарыттан, Дьокуускай куораттан кыттан, бэйэлэрэ айбыт истиҥ иэйиилээх хоһооннорун киэҥ истиигэ таһаардылар. Дьүүллүүр сүбэҕэ чаҕылхайдары булар олус уустук да буоллар, маннык түмүк таҕыста: Кылаан бирииһи  Ньурба Күндээдэтиттэн  Аммосова А.А.-Күндээдискэйэ ылыан ылла. Лауреат аатын ыллылар: I степеннээх — Бүлүү Чинэкэтиттэн Семенова А.В., Дьокуускайтан Комиссарова В.И.; II степеннээх —  Бүлүү Халбаакытыттан  Иванова У.З.-Ива,  Ньурба Чукаарыттан  Егорова М.Е.; III степеннээх — Дьокуускайтан Налимов В.И., Хаҥалас Өктөмүттэн  Атласова Л.П. Дипломаннарынан буоллулар: I степеннээх — Мэҥэ Хаҥалас Балыктааҕыттан Ноговицына М.И.-Эйээнэ, Покровскай Петрова Т.А.-Мойуу кыыһа; II степеннээх — Үөһээ Бүлүү Дүллүкүтүттэн Иванова С.Я., Нам I Хомустааҕыттан  Софронов А.М.-Онтуон; III степеннээх  — Мэҥэ Хаҥалас Майатыттан Охлопкова А.И., Ньурбаттан Михайлов В.С. «Саамай эдэр айааччы» анал аат Өлүөхүмэ I Нөөрүктээйититтэн Иванова Ксенияҕа тигистэ.

Бу күрэх кэнниттэн талба талааннаах дьоммут олус элбэхтэрин өссө төгул итэҕэйдибит, кинилэр талааннарын арыйалларыгар инникитин даҕаны үтүмэн үлэни ыытарга бэлэммит. Өрөспүүбүлүкэбит араас муннуктарыттан кыттыбыт дьоммутугар барҕа махталбытын тиэрдэбит.

Үлэбит оҕолорго анаммыт хайысхатын сырдатар буоллахха, «Үлэһит оҕолор» хаартыска күрэҕэр Өктөмтөн, Мэҥэ Хаҥаластан, Тааттаттан, Уус Алдантан, Чурапчыттан 17 оҕо кытынна. “Хэллоуин” диэн аныгы  кэм сиэринэн бэлиэтэнэр хаартыска күрэҕэр — 13 оҕо. Бары кыттыбыт оҕолор сертификат ыллылар, кыайыылаахтар дипломунан, сэмэй бириистэринэн наҕараадаланнылар.

Өрөспүүбүлүкэбит суверенитетын күнүгэр аналлаах «Төрөөбүт кыраайгын төһө билэҕин» куйаар ситиминэн викторинаҕа 57 киһини кытынна.

Балаҕан ыйыгар оскуолаҕа киириэн иннинээҕи саастаах оҕолору үөрэтии  ситимэ тэриллибитэ 100 сылыгар аналлаах нэһилиэкпитигэр икки уһуйаан салайааччыларын кытары  истиҥ кэпсэтиибитин видеоҕа  уһулан, уһуйааннар үлэлэрин хаартысканан көрдөрөн, бэтэрээн иитээччилэри эҕэрдэлээн, куйаар ситимин нөҥүө  истиҥ-иһирэх анал тэрээһини оҥордубут.

Үгэс буолбут алтынньы бастакы күнүттэн саҕаланар аҕам саастаах дьоммутугар анаммыт декадаҕа хас биирдии тыыл бэтэрээнигэр, сэрии оҕотугар оҕуруот аһа – хортуоппуй, хаппыыста тиэрдиллибитэ, үбүлүөйдээх бэтэрээннэрбитигэр эҕэрдэ суруктар, сэмэй бэлэхтэр туттарыллыбыттара. Декада түмүгүнэн видеоролик бэлэмнэнэн, дьон дьүүлүгэр көрдөрүллүбүтэ.

Алтынньы 5 күнэ – Аан дойдутааҕы учуутал күнэ. Бу кэрэ-бэлиэ түгэнинэн биһиги тапталлаах учууталларбытыгар аналлаах эҕэрдэ-видеоролик бэлэмнээн куйаар ситимигэр таһаарбыппыт.

Ийэлэр күннэригэр анаммыт ыйы быһа барар тэрээһиннэр чэрчилэринэн олохтоох норуот маастара Баишева С.М. кылынан өрүүгэ маастар-кылааһын тэрийэн дьон сэҥээриитин, махталын ыллыбыт.

Биһиги нэһилиэкпитигэр урукку кэмнэргэ үлэлээн-хамсаан ааспыт биир дойдулаахтарбытыгар анаан кинигэ тахсара үтүө үгэскэ кубулуйда. Кэрэхсэбиллээҕэ диэн, бу кинигэлэри төрөппүттэрин туһунан оҕолоро, сиэннэрэ ис сүрэхтэриттэн кыһаллан, дьоннорун үтүө ааттарын үйэтитэр туһугар бэйэлэрэ эт илиилэринэн, үптэринэн таһаараллара буолар. Биһиги бу маннык кинигэ тахсыытын биһириибит уонна нэһилиэкпит дьонугар махталбыт улахан. Ол курдук, быйыл сайын Егорова Мария Михайловна туһунан «Оһуокай Мааса» диэн биһиги нэһилиэк киэн туттар, саха уус-уран тылынан айымньытын илдьэ сылдьыбыт, норуокка тарҕаппыт кэрэ киһибит туһунан кинигэни оҕолоро, сиэннэрэ таһаардылар. Алтынньы ый 26 күнүгэр бу кинигэ сүрэхтэниитэ куйаар ситимигэр таҕыста. Манна Мария Михайловна кыыһа Светлана Михайловнаны кытары атах тэпсэн олорон кэпсэттибит, ийэ, эбээ, хос эбээ, талааннаах киһибит туһунан санаан-ахтан аһардыбыт.

Өрөспүүбүлүкэбитигэр ыытыллар Олоҥхо уонна Хомус декадатыгар анаан үгүс тэрээһин ыытылынна уонна ыытыллара былааннанар. Ол курдук, олоҥхоһут Андриан Белолюбскай бэйэтэ айбыт «Күн күлүмэнэ Күлүмэн Бэргэн» олоҥхотун, олоҥхо дьарыгын оҕолоро Сарыал уонна Сандаара Захаровтар, Чэмэлиинэ уонна Нарикуо Фоминалар толорбут В.Каратаев «Оҕо Тулаайах» олоҥхотун, Чапаевтааҕы «Мичээр» уһуйаан С.Васильев «Эрчимэн Бэргэн» олоҥхотун, Өктөмнөөҕү «Туллукчаан» уһуйаан П. Решетников “Күүстээх-уохтаах Күөнэ көҕөччөр аттаах Күн Күндүлү бухатыыр” олоҥхо дьүһүйүүтүн куйаар ситимигэр таһаардыбыт. Хомуска оонньуур талааннаах оҕолорбут «Эрэл» бөлөхтөрө (сал. Сангаджтева Е.Н.)  видеоҕа уһуллубут толорууларын дьон дьүүлүгэр таһаардыбыт.

Култуура эйгэтигэр үлэлии-хамсыы сылдьар дьоҥҥо, көрөөччүлэрбитин, кыттааччыларбытын  мунньар, кинилэри кытары көрсуһэрбит бобуллар кэмигэр, үлэ саҥа көрүҥүн баһылаан, олоҕу кытта бииргэ хардыылаан иһэрбит ирдэнэр. Манна элбэх ыараххаттары көрсөн, сорох ардыгар олуччу саҥа идэни баһылыырбыт  олохпут ирдэбилэ буолла. Онтон чаҕыйбакка, дьоммут туһугар, култуурабыт эйгэтэ ситимэ быстыбакка сайда турдун  диэн үлэбитин-хамнаспытын саҥалыы тэрийэн, мэһэйдэри туораан иннибит диэки  хорсуннук хаама, үлэлии-хамсыы сылдьабыт.

Киһи олорорун тухары үөрэнэр диэн этии саамай тоҕоостоох кэмэ кэлбит. Онон, култуура үлэһиттэрэ, үлэбитигэр саҥа хайысхалары: радио, телевидение режиссердарын, оператордарын, сценаристарын, звукорежиссердарын идэлэрин уонна куйаар ситимин баһылыырбытыгар эбии үөрэнэрбит наадалааҕын өйдөөтүбүт.

Күндү дьоммут-сэргэбит, төһө да кулууп дьиэтигэр кэлбэтэргит, эһиэхэ анаан куйаар ситиминэн араас тэрээһиннэри ыытарбытын сэргээҥ, көрүҥ, кыттыһыҥ, санааҕытын үллэстиҥ диэн ыҥырабыт. Ханнык да кэмҥэ култуура эйгэтэ ситимин быспакка үлэлиэҕэ, — диэн Хаҥалас улууһун Өктөмүттэн «Барҕарыы» култуура киинин дириэктэрэ Фомина Ф.И. СИА-ҕа суруйда.

Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА