Кэлиҥҥи кэмҥэ тутууга, дьиэни-уоту өрөмүөннээһиҥҥэ, атыыга-эргиэҥҥэ, төлөбүрдээх өҥөҕө кэлии дьон олохтоох нэһилиэнньэ үлэтин миэстэтин былдьаһаллар диэн санаа социальнай ситимнэринэн күүскэ тарҕанар.
СӨ Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутугар судаарыстыбаннай кэмитиэт бэрэссэдээтэлэ Степан Москвитин тас дойдуттан омук дьоно киирэн үлэлиирэ хайдах бэрээдэктэнэрин туһунан 2017с. түмүктүүр, быйылгы былаанын торумнуур отчуотугар этэн турардаах: “2018 сыл тохсунньу 1 күнүнээҕи туругунан, Өрөспүүбүлүкэ иһигэр 13 298 кэлии дьон үлэлииллэр. Үлэ ырыынагын кэлии дьонтон харыстыыр, үлэтэ суох буолууну аҕыйатар, бастатан туран, Арассыыйа олохтоохторун үлэнэн хааччыйар туһугар, Ил Дархан Егор Борисов кэлии дьону үлэҕэ ылары бобон турар. Барыларын буолбатах, чуолаан экономика кэккэ салааларыгар патеҥҥа олоҕуран үлэлиир тас дойду гражданнарын.
Ол туһунан ыйаах 2017 с. кулун тутар 24 күнүгэр № 1817 тахсыбыта. Бу хааччахтааһыҥҥа Арассыыйаҕа Таджикистантан, Узбекистантан, Украинаттан, Молдавияттан уонна Азербайджантан визата суох киирбит эрээри, быстах кэмҥэ үлэлииргэ патент ылбыт дьон түбэспитэ. 2017с. түмүгүнэн 6891 кэлии дьон үлэлииргэ патент ылбыттара”.
Онон, бэйэбит дьоммут үлэтэ суох сырыттахтарына, кэлии дьон үлэ миэстэтин былдьаһалларын бопсуу сөптөөх дьаһал. Биир өртүнэн кинилэр эмиэ дьиэ кэргэннэрин иитээри туох да уоппуската, ыарыйдахтарына төлөбүрэ суох өрө мөхсөллөр. Үлэ биэрээччи кинилэргэ социальнай страхование пуондатыгар усунуос, нолуок төлөөбөт буолан, чэпчэки сыанаҕа кэпсэтэн, быстах үлэлэтэр. Ол даҕаны аны хааччахтанна. Полиция үлэһиттэрэ, былаан быһыытынан, кэлии омуктар мустар сирдэригэр, кафеларыгар, тутуу эбийиэктэригэр, ырыынактарга сылдьан докумуоннарын, хайдах, туох үлэлии туралларын бэрэбиэркэлииллэр.
Марианна Тыртыкова, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru
