Хорообут нэһилиэгэр 2009 сыллаахха икки дьаамалаах 500 туонна сиилэс угуллар кыахтаах траншеята тутуллубута. Тутуу бетон эркиннэрин иһинэн полистироллаах. Ол иһин сиилэс көймөстүбүт сылааһын таһаарбат, сойутан тымныппат. Манна 400 тонна сиилэһи бэлэмниир былааннаахтар.
Хорообуттар балаҕан ыйын 11 күнүгэр сиилэһи угууларын саҕалаатылар. Тыа хаһаайыстыбатын управлениетыттан начаалынньык Иннокентий Семенов уонна кылаабынай агроном Василий Бурнашев кэлэннэр үлэ хаамыытын билистилэр.
Сылбырҕа погрузчигы кырдьаҕас механизатор Иван Скрябин кутуллубут күөх маасса үрдүгэр сүүрдэн таһааран дьиппинитэ тэбистэрэр. Бэс ыйын иккис дэкээдэтигэр ыһыллыбыт эбиэс уонна вика булкаас маассаларын үс «КаМАЗ» утуу-субуу аҕалан куталлар. Биир массыынаны уоппускаҕа сылдьар Федор Птицын үлэлэтэр буоллаҕына, иккини Хорообут бөһүөлэгиттэн тахсыы суолу оҥоро сылдьар «СУ-77» хааччахтаммыт эппиэтинэстээх тэрилтэ суоппардара наймылаһаннар таһаллар. 150 гааҕа ыһыллыбыт булкаастаах бурдугу «ДОН-680м» хамбаайынынан Павел Семенов быстара сылдьар. Хамбаайын «Чүүйэ» муниципальнай хаһаайыстыба балаансатыгар сылдьар эрээри, сиилэстээһиҥҥэ улууска уопсай туһанарга анаммыта. Массыына хамбаайынныын сэргэстэһэ айанныыр кэмигэр, күөх маасса куусабар дөрүн-дөрүн суккулла тохтор. Туолбут массыына сиилэс дьааматын диэки айанныы турар.
Бурдук быйылгы үүнүүтүн Хорообут тутаах хаһаайыстыбатын дьоно сүрүннээн ортонон сыаналыыллар. Арай, түгэх диэки, сүөһү ноһуомун куппут өттүлэригэр үрдүктүк өрө анньан тахсыбыт. Эбиэһи кытта 10 гааҕа Судан отун ыспыттара эрээри, үчүгэйдик үүммэтэх. Дьиҥэр, үүннэҕинэ, киһитээҕэр үрдүк буолар эбит. Силис өттүн амсайан көрдөххө, минньигэстиҥи амтаннааҕа тылгар биллэр.
‒ Халлаан турара буоллар, нэдиэлэнэн бүтэрэн траншеяны саппыт киһи диэн баҕалаахпыт, ‒ диир «Хорообут» хааччахтаммыт эппиэтинэстээх хаһаайыстыба дириэктэрэ Валерий Колосов. ‒ Быйыл өссө 80 гаалаах Түкэ бааһынабытын Афанасий Борисов хаһаайыстыбатыгар оҥортордубут. Эһиил онно элбэх сыллаах оту ыһар былааннаахпыт. Итини таһынан, бөһүөлэкпититтэн чугас Эбэ алааска 10 гаатыгар талаҕын эмиэ ити хаһаайыстыба тиэхиньикэтинэн астаран ыраастатыахтаахпыт. 2 мөлүйүөн солкуобайга чугаһыыр сыаналаах от сиэмэтин ыһар тэрили атыыластыбыт. Билигин Воронежтан тиэллэн иһэр. Сыанатын 90 бырыһыанын өрөспүүбүлүкэ уйунна.
Хорообут хаһаайыстыбата уруккуттан Афанасий Борисов хаһаайыстыбатын кытары бииргэ үлэлэһэн кэлбиттэрин бэлиэтиир наадалаах. Эбии аһылыгы дэлэтиигэ туһуланар ити үлэлэрин таһынан, өссө саҥа хотон туттар былааннаахтар. Улуус 900 тыһыынчаны көрөн уонна бэйэлэрэ утары уксаннар, турар сиригэр буорун куттарбыттар. Билигин сүөһүлэрэ түөрт кыстык хотоҥҥо тураллар. Саамай саҥалара 2017 сыл сэтинньитигэр үлэҕэ киллэриллибитэ. Валерий Афанасьевич чуолкайдыырынан, 466 сүөһүлээхтэриттэн 165-һэ ыанар ынахтар. 574 сылгылаахтар, олортон 250-на биэлэр. Кэлэр сыл саҥатыгар 410-ча сүөһүлээх, ол иһигэр, 160-тан тахса ыанар ынахтаах, 490-ча сылгылаах, ол иһигэр, 270-тан итэҕэһэ суох биэлээх киирэр былааннаахтар. Быйыл өрөспүүбүлүкэҕэ сылгы баазаларын туттууга субсидиялар көрүллүбүттэриттэн иккитин Мэҥэ Хаҥалас улууһун хаһаайыстыбалара ылары ситиспиттэрэ: «Хорообут» ХЭУо уонна Дьоруой Попов аатынан сылгы собуота (Баатара). Хорообут хаһаайыстыбата бааза дьиэтин-уотун бөһүөлэктэн 12 килэмиэтирдээх Хатыҥ Күрүөҕэ тутан бүтэрбит. Оһохтору сылгыһыттар олорор дьилэригэр уонна гарааска туруортаан, күрүөтүн-хаһаатын ситэрэн, кыстык саҥатыгар үлэҕэ киллэрэр сыаллаахтар. Хаһаайыстыба 40-ча үлэһиттээҕиттэн 15 киһи быстах дуогабарынан үлэлииллэр. Ынахтарын 6 ыанньыксыт ыыллар. Сайынын 4 киһи сылгы өттүгэр үлэлиир.
Урут бөдөҥ сопхуос отделениета эрдэҕиттэн Хорообут нэһилиэгин тутаах хаһаайыстыбатын үлэһиттэрэ аныгы олох ирдэбиллэригэр эппиэттэһэр үлэ таһымыгар сылдьар сыаллаах-соруктаах итинник үлэлииллэр-хамсыыллар. Эһиилгиттэн эбии аһылыгы оҥорууга күүскэ ылсар олуктарын ууруналлар.
Ааптар: Аркадий ИННОКЕНТЬЕВ, «Эркээйи» хаһыат, ulus.media
