Мас тардыһыытыгар Хаҥалас улууһун бастакы маастардарын бирииһигэр биирдиилээн бастыыр иһин күрэхтэһии Иһиккэ ыытылынна. Манна, күүстээх мадьынылардаах Нөмүгү, Өктөмтөн ССТХА устудьуоннара, Төхтүр, Уулаах-Аан, Покровскай к. уонна Иһит нэһилиэгин үүнэн иһэр спортсменнара күрэхтэстилэр. Маннык тэрээһин аан бастаан ыытыллар.
Иһит нэһилиэгиттэн ааспыт сыга өрөспүүбүлүкэҕэ иккис призерунан буолбут 11 кылаас үөрэнээччитэ Николай Прохоров уонна өрөспүүбүлүкэ чөмпүйүөнэ, Уһук Илиҥҥи уокурук призера Виталий Евстефеев бааллар. Бочуоттаах ыалдьытынан, мас тардыһыытыгар Олоҥхо оонньуутун кыайыылааҕа, пауэрлифтиҥҥэ бэтэрээннэргэ Россия, Илиҥҥи Азия чөмпүйүөнэ, аан дойду икки төгүллээх чөмпүйүөнэ Антон Адамов-Хаҥалас Хахайа ыҥырыллан кыттыыны ылла. Кини санаатын маннык үллэһиннэ:
— Мас тардыһыыта өрөспүүбүлүкэ, Россия, Аан дойду таһымыгар сайдарыгар Хаҥалас улууһун спортсменнара бэйэлэрин кэмнэригэр улахан кылааты киллэрбиттэрэ. Улууспутуттан мас тардыһыытыгар спорт маастардара Иван Ущницкай, Дмитрий Кельциев, Николай Гоца, Андрей Винокуров, Семен Лукин курдук ааттар киэҥник биллэллэр. Кэнники сылларга улууспутугар мас тардыһыыта мөлтүү быһыытыйбытыттан, биһиги маастардар түмсэн сүбэлэһэн бараммыт, улууспут саамай уһук нэһилиэгэр Иһиккэ күрэхтэһии тэрийэ сылдьабыт. Хаҥалас улууһа, хайа да кэмнэргэ талааннаах, кыахтаах дьонунан баай, онон болҕомтобутун эдэр ыччаттарга ууран, улууспутуттан талааннар тахса туралларыгар эрэнэбин.
Күрэхтэһии судьуйата, Хаҥалас улууһугар мас тардыһыытын федерациятын бастакы бэрэссэдээтэлэ, билигин Дьокуускай к. «Гемер» ХЭТ кылаабынай инженерэ И. Лазарев:
— Бастаан, 1987 сыллаахха, Улуу Октябрь 70 сылыгар анаммыт XI Манчаары спартакиадатыгар Антон Адамов мас тардыһыытыгар Аммаҕа тиийэн кыттан турардаах. Онтон саҕаламмыта Хаҥалас улууһугар мас тардыһыыта. Мин бэйэм 1990 с. Бэрдьигэстээххэ ыытыллыбыт XII Манчаары спартакиадатыгар 70 кг кыттыбытым уонна үһүс бочуоттаах миэстэни ылбытым. Ол саҕана, уруккулуу хара күүспүтүнэн чаас аҥаардыыта мас тардыһар буоларбыт. 1992 сыллаахтан Чурапчы биллэр мадьынылара Григорий Барашков уонна, билигин хомойуох иһин биһиги ортобутугар суох, Степан Алексеев сүүрүүнү-хамсатыыны киллэрбиттэрэ. Ити курдук, саҥалыы сүүрээн киирэн барбыта. Мас тардыһыыта киэҥник тарҕанарыгар улахан сайдыыны биэрбиттэрэ. Дьэ бу кэмтэн өрөспүүбүлүкэ чемпионаттара саҕаламмыттара: биһиэхэ «Биэстээх Бочоох», Уус Алдаҥҥа «Мас Мэхээлэ», Мэҥэ Хаҥаласка «Хабырыыл Дэһээккин» ааттарынан бириистэр оонньоммуттара. Биһиги ити саҕана үчүгэйдик киирсэр этибит. Иван Ущницкай — 56 кг, Дмитрий Кельциев – 62 кг, Андрей Винокуров – 68 кг, Николай Гоца – 74 кг уонна Антон Адамов – 82 кг үс сылы быһа 1993-1995 сс. Сахабыт сиригэр биир да улууска иннибитин биэрбэккэ чөмпүйүөннүүр этилэр.
Кыайыылаахтар түһүлгэлэрэ
56 кг Иһит орто оскуолатын 11кылааһын үөрэнээччитэ утарсааччытыттан маһын эмискэ турута тыытан ылан, олус түргэнник кыайда уонна бу ыйааһыҥҥа чөмпүйүөннээтэ. Лаврентий Гуляев (Өктөм, ССТХА) иккис буолла.
62 кг Нөмүгүттэн Сарыал Сивцев бастакы маһын бэрт сымсатык элэс гыннаран ылла. Утарсааччыта иккис маһы ОДьКХ өрөспүүбүлүкэтээҕи спартакиадатын кыайыылааҕа Юрий Суханов дьаныһан туран мүччү туттарда. Дьэ быһаарыылаах үһүс мөккүөрдээх тардыһыыга кыайан Сарыал Сивцев бастаата.
68 кг Бу ыйааһыҥҥа Иһит нэһилиэгин эрэлэ Виталий Евстефеев тахсыытын биир дойдулаахтара уруйдаан-айхаллаан көрүстүлэр. Утарсааччыта Виктор Андреев (Өктөм, ССТХА) бэрт дьоһуннаах утарсыыны оҥордо, ахсаан тэҥнэһэ сырытта. Ол да буоллар Виталий маһы биэрбэтэ. Иһиттэр үөрүүлэрэ олус улахан.
74 кг Оҕолорго өрөспүүбүлүкэ чөмпүйүөнэ Нөмүгү орто оскуолатын 11 кылааһын үөрэнээччитэ Семен Киров бэрт эрэллээхтик биир да маһы биэрбэккэ кыайда. Иккис бочуоттаах миэстэҕэ Денис Охлопков (Өктөм, ССТХА) таҕыста.
82 кг Бэрт ыһыылаах-хаһыылаах киирсиигэ, кыайыыга дьулуурун көрдөрөн Семен Федоров (Покровскай) маһы мүччү туттаран кыайыылаах буолла. Иккис миэстэҕэ Нөмүгүттэн Иван Данилов тигистэ.
82 кг үөһэ ыйааһыннаахтарга физкультура учуутала, хапсаҕайдаһан тустуу маастара Сергей Романов бэрт эрэллээхтик бастаата. Иккис миэстэни Өктөмтөн Филипп Филиппов ылла.
Оттон кэрэ аҥаардар мас тардыһыыларыгар, Иһит нэһилиэгиттэн улуус күүстээх мас тардыһааччыта буола үүнэн испит, эдэр сааһыгар олохтон хомолтолоохтук туораабыт Туйаара Мурашова сырдык кэриэһигэр, кини аатынан кубок иһин сэттэ кэрэ аҥаар күрэхтэстэ. Манна бэрт сыралаах, унньуктаах уһун тардыһыылар, киирсиилэр кэннилэриттэн бастакы миэстэни Лена Евстефеева, иккис миэстэҕэ 9-с кылаас үөрэнээччитэ Люба Бояркина эдьиийдэрин тэҥэ дьону кыайталаан, аатын дуорааннаахтык ааттатта. Үһүс бочуоттаах миэстэҕэ Валя Суханова тиксэн үөрүү көтөллөннө.
Мас тардыһыытыгар муҥутуур кыайыылааҕы быһаарар күрэххэ сэттэ эр бэрдэ, уола хаан мадьынылар сэрэбиэй тардан мастарын турута тыытыстылар. Бэрт сыралаах, сындалҕаннаах киирсиилэргэ туораталаан Семен Федоров кыайыылаах буолла уонна абсолютнай чөмпүйүөн аатын ылла.
