2020 сыл бэс ыйын 26 күнүгэр Российскай Федерация Президенэ В.В. Путин “Уһук Илин социальнай-экономическай сайдыытыгар миэрэлэр тустарынан” диэн ыйааҕа таҕыста. Докумуон дойду биир улахан уокуругун 2024 сылга уонна кэлэр өттүгэр 2035 сылга диэри кэмҥэ сайдыытыгар сыалы-соругу туруоран, ону ситиһиини хааччыйыыга туһуламмыт. Ыйаах быһыытынан, РФ бырабыыталыстыбата үс ый иһигэр Национальнай бырагырааманы бигэргэтиэхтээх.
СӨ «Үөһээ Дьааҥы оройуона» МТ баһылыга Гаврил Чириков Россия Президенэ Владимир Путин Уһук Илини сайыннарыы боппуруостарыгар РФ Судаарыстыбынай Сэбиэтин оробуочай бөлөҕүн салайааччытынан өрөспүүбүлэкэ Ил Дарханын Айсен Николаевы анаабытын саамай сөптөөҕүнэн ааҕар.
— Итинэн сибээстээн өрөспүүбүлэкэбит социальнай-экономическай көрдөрүүлэрин дьиҥнээх кыамтата улаатара, Саха сирин оройуоннарын уонна улуустарын инвестиционнай кэрэхсэбилэ тупсара сабаҕаланар.
Оройуон баһылыгын быһыытынан, ордук маннык этиллибит миэрэлэри сөбүлээтим.
Ил Дархан А.С. Николаев инники былааныгар Хаандыга – Тополиное – Баатаҕай диэн Дьааҥы сылы быһа туттуллар суолун тутуута баара. Ити бырайыак олоххо киирдэҕинэ биһиги Үөһээ Дьааҥы оройуоммут сайдыыта хас да төгүл түргэтиэ. Үөһээ Дьааҥы, Усуйаана, Эбээн-Бытантай улуустара сайдыахтара, салгыы Индигиир бөлөҕүн хотугу оройуоннара кэскиллэрэ кэҥиэ.
Региоҥҥа хайа бырамыысыланнаһын сайдыытын, тыа хаһаайыстыбатын, тутуу сайдыытын саҥа кэрдииһэ саҕаланыа.
Бу ыйаах ылыллыбытынан, биһиги волоконно-оптическай сибээс ханаалынан тиэрдии ситимин, кинини “Янско-индигирский экспресс” диэн бэлиэтээн ааттыахха, тутуута түргэтиэ диэн эрэнэбит. Оройуон нэһилиэнньэтэ, ону таһынан хайа бырамыысыланнаһын хампаанньалара ыйаах тахсыбытынан саҕаламмыт бырайыактар олоххо киирэллэригэр улаханнык эрэнэллэр, үөрэллэр, кэтэһэллэр.
Оскуолалар, оҕо саадтара, спортивнай комплекстар, култуура, доруобуйа тэрилтэлэрин инфраструктуралара билигин күүстээх өрө тэбии биэриэҕэ дии саныыбыт. Оройуоммутугар дьону хаарбах дьиэлэртэн көһөрүү бырагырааманан таас олорор дьиэлэри тутуу ыытыллар. Баатаҕай бөһүөлэгэр бастакы 4 этээстээх 43 кыбартыыралаах дьиэ, ону таһынан икки 15-тии кыбартыыралаах дьиэлэр тутуулара саҕаламмыта биһигини үөрдэр. Ыйаах тахсыбытынан сибээстээн, Үөһээ Дьааҥы оройуонун атын да нэһилиэктэригэр тутуу саҕаланыа диэн эрэнэбит.
2020 сылга өрөспүүбүлэкэ хотугу-илин өттүгэр улахан балыыһа комплекса тутуллан бүтэрин уонна үлэҕэ киирэрин кэтэһэбит, онно магнитнай-резонанснай томография уонна компьютернай томография обудованиетын хааччыйыахтара диэн эрэнэбит. Аҥардас 2019 сылга оройуон таһыгар көрдөрө, эмтэнэ, медицинскэй көмөнөн туһана 650-700 киһи айаннаабыт.
Култуура уонна спорт эбийиэктэрин тутууну үбүлээһин саҕаланыа диэн итэҕэйэбит.
Оройуоҥҥа дьиэ тутуутун уон сыллаах Былаана ылыллыбыта, ол иһигэр тыа сирдэригэр. Оройуон нэһилиэнньэтэ тупсаҕай усулуобуйаҕа олороругар тэрийиилэри, ордук ититиинэн уонна уунан хааччыйыыга, өрөспүүбүлүкэ бырабыыталыстыбатын өттүттэн болҕомто баарын биһиги билэбит.
Ыйаахха доруобуйа харыстабылын, үөрэҕэрии, култуура уоннна спорт тэрилтилэрэ кадрдарынан хааччыллалларыгар усулуобуйа оҥоһуллуо диэн чопчу суруллубута миигин үөрдэр, «тэйиччи нэһилиэнньэлээх пууннарга уонна тыа сирдэригэр” диэн ыйаахха чопчу ыйыллыбыт.
Тыа хаһаайыстыбата, бүттүүн агропромышленнай комплекс саҥа, аныгы, үрдүк технологическай сайдыыны ылыа уонна биһиги бородууксуйабыт олохтоох оҥорон таһаарыы ырыынагар конкуренциялаһар кыахтаныа диэн эрэнэбин.
Мин бу туһулаан этиилэрим оройуон хас биирдии олохтооҕор тиийиэ уонна Үөһээ Дьааҥыбыт инники кэскилин туһугар ыйаах үлэлиэ диэн эрэнэбин.
