29 Кулун тутар 29.03
  • -15°
  • $ 92,26
  • 99,71

Үөһээ Дьааҥы булчута Христофор Стручков Хомсомуол 100 cылын долгуйа кэтэһэр

17:06, 27 октября 2018
Текст:
Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

Христофор Слепцов Хомсомуол тэриллибитэ 100 сыла туолуутун долгуйа кэтэһэр.  Оччотооҕу Адыаччы аҕыс кылаастаах оскуолатын үөрэнээччитэ Христофор Стручков: «Элиэнньин дьыалатын иннигэр бэриниилээхпит» диэн туран, сочуоттары туттарарбыт…» — диэн хомсомуол кэмнэрин ахтар. Онно кини эдэр сааһа, Дьааҥы систэрин, аар тайҕатын кэрийбит сыллара баар этилэр. 


Христофор 1951 сыллаахха Бөтөҥкөскө төрөөбүтэ. 1967 сыллаахха оскуоланы бүтэрэн, сопхуоска үөрэнээччи булчутунан киирэр. Христофор Ийэ дойдутун иннигэр иэһин толорон, 1972 сыллаахха Комсомольск-на-Амуре байыаннай чааһыгар сулууспалаан кэлэр. Хомсомуоллаах буолан баран, аармыйаҕа сулууспалаабатах уол да диэн суоҕа. 1993 сылга диэри Адыаччы сопхуос кадровай булчута буолар.

Ол кэмнэрдээҕи булчуттары түүлээхситтэр дииллэрэ. Булт кэмигэр 3500 тиийэ куобаҕы бултаан туттараллар, эмиһин дьоҥҥо түҥэтэллэр. Бэтилиэккэ былаанын толорууга араас элбэх күрэхтэр, соцкуоталаһыылар ыытыллаллара. Христофор баһаам элбэх кырынааһы, андаатыры, тииҥи, куобаҕы туттарар, ырыганын Табалаахтааҕы саһыл пиэрмэтигэр ыыталлар. Куобах тириитэ туһата элбэх буолан Иркутскайга ыытыллара, салгыы Ленинградка аукциоҥҥа туруораллара. Тирии сыаната эттээҕэр үрдүгэ, онон сопхуоска үбү киллэрэрэ, үрдүктүк сыаналанара. Оччолорго Дьааҥыга киис суох кэмэ.

-Кииһи 60-нус сылларга аҕалан үөскэтэн көрбүттэрэ да, үөскээбэтэҕэ. Ол эрээри айылҕа бэйэтин дьаһалынан, оҥоһуутунан кэлиҥҥи кэмнэргэ киис көһөн кэлэн үөскээтэ, — диэн ахтар хаадырабай булчут.

Бэтилиэккэ туруоруллубут былаанын толорон, социалистическай куоталаһыы 1976-1978, 1980 сылларын кыайыылааҕа буолан, САССР  уонна оройуон аатыттан элбэх бочуоттаах кырааматаларынан наҕараадаланар. 1980 сыл нэһилиэк уонна оройуон сэбиэтин дьокутаатынан талыллар.

-Ити кэмнэргэ тутуу улаханнык ыытыллыбата, докутаат буоларым быһыытынан сүрүн туруорсуум тутуу ыытыллыытыгар этэ, – диир Христофор Иннокентьевич.

Соцкуоталаһыы кыайыылаахтара, үскүүстүбэ, наука, спорт эйгэтигэр бастыҥ көрдөрүүлээх ыччаттар путевканан наҕараадаланаллара. Хоту дойду бастыҥ булчут ыччата Христофор Иннокентьевич 1977 сыллаахха Саха сирин бастыҥ ыччатын кэккэтигэр киирсэн, Болгарияҕа баран сынньаммыта. 1980 сыл от ыйын 3 күнүгэр биэс уонунан судаарыстыба кыттыылаах Москубаҕа ыытыллыбыт, Аан дойду үрдүнэн аатырбыт Олимпиаданы көрөн кэлбитэ. Билигин оччотооҕу бастыҥ ыччат, булчут уол эдэр сааһын санатар олимпиада эһэ миискэтэ (сувенир) дьиэтин истиэнэтигэр ыйанан турар.

Тыа хаһаайыстыбатыгар сүөһү иитиитигэр уонна булчуттарга сүрүн болҕомто ууруллара.  Христофор Иннокентьевич атынан, сороҕор сатыы айаннаан, аара Эҥэ Сайылыгын учаастагар хонон, бултуур сиригэр Туостаахха тиийэрэ. Булчут киһи бөһүөлэккэ улахан тэрээһиннэргэ эрэ кэлэрэ.

Аар тайҕа быыһыттан биирдэ эмит бөһүөлэккэ киирэр эдэр киһиэхэ бөһүөлэк олоҕо оргуйан олороро. Ордук сайыҥҥы үлэлэр түмүктэнэн, үөрэх дьыла саҕаланан киһи элбиирэ, саҥа исписэлиистэр, учууталлар ананан кэлиилэрэ сулумах уолан дьону хороонноруттан хостоон таһаарара. 1979 сыллааҕы тыа хаһаайыстыбатын күннэрэ Христофор олоҕор умнуллубат бэлэҕи ууммута, олоҕун аҥарын — Табалаах кэрэ кыыһын Анна Христофоровнаны көрсөн, уруу малааһынын тэрийбитэ.

Христофор үлэҕэ үрдүк көрдөрүүтүн иһин 1990 сыллаахха ССРС хомуньуус баартыйатын Киин кэмитиэтин уурааҕынан «Ударник 10 пятилетки», «молодой гвардиец пятилетки» анал бэлиэлэринэн наҕараадаланар.

Христофор Иннокентьевич үс оҕолоох иллээх дьиэ кэргэн аҕата буолан, бэйэтин сиригэр Илин Айааҥҥа сылгыларын тутан олорор. Сайынын оттуур, тэлгэһэтин иһигэр туттубут типилииссэтин, оҕуруотун бэрийэр. Улахан уола Владик уот ситимин үлэһитэ,  иккис уол эһэтин аатынан ааттаммыт Кеша М.К. Аммосов аатынан ХИФУ-ну бүтэрэн, эколог идэтин ылан Дькуускайга МФЦ тэрилтэтигэр үлэлиир, кырата, мааны кыыһа Валя, финансовай техникуму бүтэрэн, эмиэ куоракка үлэлиир.

Христофор Иннокентьевич билигин ыччат үлэтэ суоҕун, ходуһалары уу ылар буолан от ууга барарын, атыы отунан олоруу ыараханыттан дьон сүөһүлэрин эһэрин  бэлиэтиир. Кини 2008 сыллаахха тахсыбыт мотуох сабыдыалыттан дьиэтэ тэллэйдэнэн, саҥа дьиэ тутта сылдьар.

Ааптар: Раиса Чирикова

Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА