29 Кулун тутар 29.03
  • -15°
  • $ 92,26
  • 99,71

Дьокуускайга үҥкүүһүт Дмитрий Артемьев көрөөччүлэрин кытта кэпсэттэ

19:01, 01 мая 2021
Текст:
Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

Сергей Зверев-Кыыл Уола аатынан Үҥкүү тыйаатырыгар муус устар 30 күнүгэр сэргэх сэһэргэһии буолла. Аан дойдутааҕы үҥкүү чэрчитинэн тыйаатыр биир киэн туттар киһитэ, биллиилээх үҥкүүһүт, алгысчыт, тойуксут, олоҥхоһут, хомусчут, ырыаһыт, оһуокай уонна сээдьэ таһаарааччы, хоһоон ааҕааччы, кэнсиэр ыытааччы, дэгиттэр талаан, СӨ норуодунай артыыһа, Арассыыйа уонна СӨ үтүөлээх артыыһа Дмитрий Егорович Артемьев көрөөччүнү кытта кэпсэтиитэ өрө көтөҕүллүүлээхтик ааста.


Камернай саалаҕа Дмитрий Егорович Артемьев биир идэлээхтэрэ, тыйаатыр үҥкүүтүн бэтэрээннэрэ, аймах билэ дьоно, доҕотторо-атастара, кылааһынньыктара, устудьуон кэмнээҕи доҕотторо, үҥкүүнү сэргээччилэр тоҕуоруһа мустубуттар.

Дмитрий Артемьев үлэтин-хамнаһын сырдатар быыстапканы тыйаатыр литература салаатын сэбиэдиссэйэ Вера Черноградская хаартыскаларынан, афишаларынан, программкаларынан саас сааһынан, сылынан сааһылаан оҥорбута көрөөччү болҕомтотун тарта. Кинилэр кэрэ түгэни мүччү туппакка хаартыскаҕа дэлби түстүлэр.

Кэнсиэри үҥкүүһүт, кындыа кыталык мааны кыргыттар “Арчы” үҥкүүтүнэн астылар. Дэйбииринэн арчылаан-ыраастаан, араҥаччылаан сахалыы тыыны киллэрдилэр уонна Дмитрий Егоровиһы үрдүк сценаҕа ыҥыран таһаардылар. Кини бар дьонугар-сэргэтигэр барҕа махталын биллэрдэ, алгыс бастыҥын анаата.

Кэнсиэри бэйэтэ иилээн-саҕалаан, кэпсээн-ипсээн бэрт интириэһинэйдик саҕалаабыта. Быыһыгар көмөлөһөөччүтэ Елизавета Макарова бу киэһэ дьоруойун айар үлэтин туһунан сиһилии, ирэ-хоро билиһиннэрдэ.

2004 сылллаахха тыйаатырга улахан  “Айыы аймаҕа” диэн “Бэрт Хара”  олоҥхо испэктээк бастакы чааһа турбута. Онно уус-уран салайааччы Геннадий Баишев Димаҕа Олоҥхоһут оруолун толоруо диэн эрэнэн анаабыта. Кини сахалыы бэккэ саҥарар уонна наһаа артистичнай, киниэхэ бу уобарас сөп түбэһэр диэн. Үҥкүүһүт киһи хайыай, саллаат курдук толороругар эрэ тиийбитэ да олоҥхо тылын-өһүн бэрт кыра кэмҥэ үөрэппитэ. Ол кэннэ номнуо  15 сыл ааһа охсубут.  Бэһэҕээ “Бэрт Хара” олоҥхоттон быһа тардыылары “Кыл Саха” төрүт дорҕоон бөлөх доҕуһуолунан Дмитрий иэйэн-куойан туран аахта. Былырыын бу олоҥхону хамсык кэмигэр Атласовтар уһаайбаларыгар “Айар Кут” ситим бөлөх видео оҥорон уһулан, аан дойду устун көстөн, дьон-сэргэ биһирэбилин уонна билиниитин ылбыта.

Дмитрий Сергей Зверев-Кыыл Уола саха култуурата сайдарыгар киллэрбит сүдү улахан кылаатын үрдүктүк сыаналыыр уонна кини айымньыларын үйэтитиигэ улахан үлэни ыытар. Кыыл Уола айымньыларыгар олоҕуран “Сайын кэлиитэ” диэн клип оҥотторон киэҥ эйгэҕэ таһааран билиһиннэрбитэ. Бэһэҕээ “Кыл Саха” бөлөҕү кытта биир норуокка биллибит  “Сарсын, сарсын сарсыарда” ырыаны бэйэтэ кыл кылыһахха оонньуу-оонньуу ыллаан дуораһытта.

Дмитрий Христофор Максимов ырыаларын эмиэ сөбүлээн истэр уонна толорор. “Мэттэкэ-тэттэкэ Миитэрэй” ырыаны бэрт күлүүлээхтик, сэргэхтик үҥкүүлүү-үҥкүүлүү доҕотторун “Кыл Сахалары” кытта ыллаан дьиэрэттэ. Көрөөччү махтала муҥура суоҕун биллэрэн ытыс тыаһынан күндүлээтэ.

Дмитрий кэнсиэригэр доҕотторо кыттыстылар, күүс-көмө буоллулар. Импровизатор-хомусчут Георгий Слепцов-Чаҕылхан Дмитрий Егоровыһы кытта араас омук дойдуларынан, Арассыыйа куораттарынан гастроллаабыттара. Ол сылдьан иккиэн хомустуур үгэстээхтэр. “Кыргыһыы чыпчаала” хомуска композиция иккиэннэрин толоруутугар дьүрүһүйэн ыраахха дылы дьиэрэйдэ. Оҕо эрдэҕиттэн хомуһунан үлүһүйбүт, хомуһу өрө туппут Чаҕылхан “Тырымныыр дорҕоон” айымньыны бэрт ис киирбэхтик толордо.

Дмитрий иллэрээ сылга Горнай Алтайга “Бансу” уус-уран киинэ уһуллуутугар Ойуун уонна Священник оруолун толорбута. Кини Алтай айылҕата уһулуччу кэрэтин, салгына ырааһын бэлиэтээбитэ. Дмитрий “Ытык Алтайга сүгүрүйүү” Александра Попова-Долгуура хоһоонун Арктикааҕы култуура уонна ускуустуба институтун устудьуона, Алтайтан кэлэн үөрэнэ сылдьар Эркул Чулуунов топшуурун доҕуһуолунан бэрт истиҥник аахта. Эркул Чулуунов талаан мааныта, сиэдэрэй да куоластаах, топшуурга оонньуура үдүк да таһымнаах. “Боотур” диэн толорбут ырыатын көрөөччүлэр сөҕөн-махтайан иһиттилэр, махтанан ытыстарын тыаһа хабыллыар диэри таһыннылар.

Дмитрий сүүрбэттэн тахса сыл устата Саха сирин саллааттар ийэлэрин кэмитиэтин кытары ыга үлэлэһэ сылдьар. Чита — Чечня, Владикавказ — Владивосток, Уссурийс к- Хабаровск, Благовещенск — Тында куораттарга баар байыаннай чаастарга сулууспалыы сылдьар саха саллааттарын көрсөн-билсэн, сүбэ-ама буолан, санааларын өрө таһааран, дойдуларыттан кэһии-баһыылка тиэрдэн үлэлэрэ үтүмэн элбэх. Мария Егоровна Емельянова бу Комитет бэрэссээдэлэ Дмитрий Егорович бу наадалаах үлэҕэ сүрдээх эппиэтинэстээхтик уонна айымньылаахтык сыһыаннаһарын бэлиэтээтэ, махталын, тапталын биллэрдэ, бэлэҕин туттарда.

Сэһэргэһии киэһэтэ буолан Дмитрий Егорович көрөөччүлэр боппуруостарыгар эппиэттээтэ. Кэпсэтиигэ кыттыбыт дьонугар сэмэй бэлэҕин туттартаата.

Тыйаатыр биир эрэлэ, кэрэ куолаһа ырыаһыт Александр Карманов биир идэлээҕин Дмитрий Егоровиһы айар киэһэтинэн эҕэрдэлээн “Салгын кутум” ырыаны бэлэх уунна.

Дмитрий Егорович аҕата Улуу сэрии кыттыылааҕа Егор Никифорович Артемьевка уонна бары уот сэриигэ кыттыбыт, дойдуларын көмүскээбит саллааттарга сырдык кэриэстэригэр, ааттарыгар анаан “Журавли” үҥкүүнү толорбута быданнаата. Хас ити үҥкүүнү толордоҕун ахсын көрөөччүлэр ыраах, ыарахан, аччык-сут кэмҥэ төннөллөр, сэрии ыарахан, өлүү-сүтүү, хоргуйуу, курутуйуу бириэмэтин санаан, уйадыйан  ылаллар.

Олох түргэнник да элэгэлдьийэн ааһан иһэр. 1987 сылтан айар үлэ күөһүгэр сылдьар Дмитрий Егорович баай репертуарыттан билигин эдэр артыыстар кини толорбут үҥкүүлэрин ситиһиилээхтик толороллор. Онтон биирдэстэрэ СӨ култууратын туйгуна, потомственнай үҥкүүһүт Дьулустан Харлампьев “Башкир омук үҥкүүтүн” өрө көтөҕүллэн, бэрт кэрэхсэбиллээхтик толордо.

Бэҕэһээ улахан үҥкүү премьерата буолла. Ити курдук 34 сыл устата эн мин доҕордоһон тэҥҥэ үлэлии сылдьар балетмейстера Юрий Михайлович Федоров Аргентина бостууктарын “Гаучо” үҥкүүтүн 57 саастаах дьоруойбут Дмитрий Егорович БРАВО, БРАВО, БРАВО хаһыынан хас эмэ төгүл төхтөрүйэн туран бокулуоннаан толордо. Таҥаһын-сабын тыйаатыр сүрүн худуоһунньуга Екатерина Шапошникова сиэдэрэйдик ойуулаабыт, иис сыаҕа  табан да тигэн таһаарбыт. Үҥкүүтэ бары өттүттэн наһаа да табыллыбыт!!! Улахан эҕэрдэ!!!

Кэнсиэр түмүгэр көрөөччүлэр илии-илиирэтиттэн тутуһан саха омук өрө тутар оһуокайын Дмитрий Егорович кэнниттэн бары тэҥҥэ оһуокайдаан ойдулар, эһиэкэйдээн эйээрдилэр.

Көрөөччү кэнсиэртэн дуоһуйда. Махтанан туран сибэкки дьүөрбэтин, “Камелек” фирма улахан Дмитрий Егорович хаартыскалаах чороону уонна да атын бэлэхтэри ис дууһаларыттан үөрүүлээх быһыыга-майгыга туттардылар.

Икки чаастан тахса уһуннаах сэһэргэһии киэһэтэ уопсай хаартыскаҕа түһүүнэн түмүктэннэ. Баҕарыаҕын Дмитрий Егорович Артемьев артыыска чэгиэн-чэбдик доруобуйаны, айар үлэтигэр ситиһиилэри, тус олоҕор дьолу-саргыны!

Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА