29 Кулун тутар 29.03
  • -12°
  • $ 92,26
  • 99,71

“Дьиэ кэргэн” бырайыак: Үс көлүөнэ Дмитриевтэр

16:31, 30 апреля 2018
Текст:
Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

“Сахамедиа” холдинг “Дьиэ кэргэн” анал бырайыагар ураты көрүүлээх, дьарыктаах, ситиһиилээх, дьон болҕомтотун тардар, олоххо актыыбынай позициялаах ыалы ааҕааччы киэҥ биһирэбилигэр таһаарар. Бу бырайыакка кинилэр олохторун, ситиһиилэрин, кыһалҕаларын, олоххо көрүүлэрин кэпсиибит.

Үс көлүөнэ Дмитриевтэр

Киһи хайдах дьиэ кэргэҥҥэ иитиллибитинэн, улаатан баран, бэйэтэ да билбэтинэн, оҕолорун эмиэ ол халыыбынан иитэр. Дьахтар ийэтин, эбэтин удьуордуура баар суол.

Бүгүҥҥү дьоруойбутун – СӨ фитнес-аэробикаҕа федерациятын салайааччы, ХИФУ физкультурнай институтун преподавателэ Лилия Дмитриеваны эмиэ ийэтин-аҕатын, эбэтин удьуордаабыт диэн этиэххэ сөп. Ол курдук үйэлээх үгэстэр биир ыал иһинэн, көлүөнэттэн көлүөнэҕэ бэрилиннэхтэринэ эрэ, норуот чөл туруктаах, бигэ тирэхтээх буолар.

Эбэтэ Марфа Сергеевна Бадаева тойуксут, импровизатор хомусчут, оһуохайдьыт, үҥкүүһүт быһыытынан киэҥник биллэрэ. Кини эдэриттэн спорка сыһыаннаах буолан, тустар, сүүрэр этэ. 80 сааһыгар диэри үлэлээбитэ, туох да дьыалата, дьарыга суох олорорун букатын сөбүлээбэтэ. Өлүөр диэри хобулук үрдүгэр дэгэйэн сүүрэ-көтө, уопсастыбаннай үлэнэн дьарыктана сылдьыбыта. Бүлүү куоратын Бочуоттаах олохтооҕо, тыыл бэтэрээнэ этэ.

Бүлүүгэ хомусчуттар ансаамбылларын төрүттэспитэ, аан дойдутааҕы бэстибээллэргэ элбэхтик кыттыбыттара. Австрияҕа, Германияҕа, Белоруссияҕа тиийэн, омук дьонун хомустуурга үөрэппитэ. Лилияҕа эбэтэ өрүү үтүө холобур.

Ийэтэ Альбина Алексеевна – СӨ үөрэҕириитин туйгуна, үйэтин тухары саха тылын учууталынан үлэлээбитэ. Билигин “Сандаара” үҥкүү ансаамбылыгар дьарыктанар. Аҕалара Петр Васильевич партком салайааччыта буолан, дэриэбинэттэн дэриэбинэҕэ көһө сылдьан олорбуттара. Спорт бэтэрээнэ, тустууга спорт маастара этэ. Билигин Бүлүү улууһун Өкүндүтүгэр кини аатынан өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэхтэһиини иккилии сыл буола-буола оҕолоро тэрийэн ыыталлар.

Ситиһии оҕо сааска түстэнэр

Дмитриевтэр биэс оҕолоро кыра эрдэхтэриттэн төрөппүттэрин, эбэлэрин холобур оҥостон, спорка, ырыаҕа-үҥкүүгэ, хомуска, үлэҕэ сыстаҕас буола улааппыттара. Лия алта сааһыттан хомуска оонньуурга үөрэммитэ. Дьиэ кэргэн ансаамбылынан 1986 с. аан дойдутааҕы варган конгреһыгар баран кыттан, лауреат буолан кэлбиттэрэ.

… Сарсыарда бары туран, аһыы охсоот, утуу-субуу үөрэхтэригэр, үлэлэригэр бараллара. Күнүс кэлэн эбиэттээт, эбэтэр остолобуойга аһаан баран, эбии дьарыктарыгар ойоллоро. Дьиэҕэ күнү быһа киһи суох буолара. Таах сылдьар, дьыбааҥҥа сытан сынньанар диэни билбэттэр. Киэһээҥҥи аһылыкка эрэ көрсөн, күннэрэ хайдах ааспытын кэпсэтэллэр. Оҕолор бары спордунан дьарыктаналлар, ону таһынан ырыа-үҥкүү куруһуоктарыгар сылдьаллар.

Фитнес маассабай спорка кубулуйда

Лия оччолортон сытыы-хотуу, биир сиргэ табан олорбот, эрчимнээх, кэлбит-барбыт кыыс этэ. Кини курдук кыргыттары “комсомолка, спортсменка, актыбыыска уонна кыраһаабысса” диэн этэн эрдэхтэрэ. Орто оскуола кэнниттэн Санкт-Петербурдааҕы Лесгафт аатынан физкультурнай академия шейпинг уонна спортивнай хореография салаатын 1999 с. бүтэрбитэ. Ол кэлээт, “Эллэй Боотур” спорт дыбарыаһыгар аэробика дьарыгын саҕалаабыта. Ол саҕана фитнес-аэробика Дьокуускайга спорт саҥа сайдан эрэр көрүҥэ этэ.

2003 сылтан фитнес-аэробикаҕа өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэхтэһиини тэрийэн ыыталлар. Сардаана Михайлова, Виктория Тарасова, Ольга Зубарева, Наталья Парникова буолан, бу хамсааһыны бииргэ саҕалаабыттара. Билигин кинилэр биллэр-көстөр тренердэр.

Күрэхтэһии быйыл 15-с сылын ыытыллар. Сыллата 500-600-түү кыттааччыны түмэр сүрдээх маассабай күрэхтэһии буолар. Манна ким баҕарар кыттыан сөп. Өрөспүүбүлүкэҕэ фитнес-аэробиканы билэр, киэҥник дьарыктанар буоллулар. Улуустартан сыл аайы сүүрбэччэ хамаанда кытта кэлэр. Аммаҕа буолуохтаах спортивнай оонньууларга бэлэмнэнии барар.

Федерация спорт бу көрүҥүн сайыннарарга элбэх күрэхтэһиилэри тэрийэр, дьоҥҥо тарҕатар, ситимнээх үлэни ыытар.

Биэдэрэ бэрэски, эбэтэр Эбээ бириэмийэтин ким ылар?

Лилия Петровна сарсыарда 7 чаас иннинэ туран, аһаан, суунан-тараанан баран, кыра уолун оҕо саадыгар хааллараат, 17-с оскуолаҕа физкультура уруоктарын ыыта барар. Онтон университекка ыытар паараларыгар сүүрэр. Эбиэттээн баран, эмиэ устудьуоннарын кытта дьарыктанар, оскуолаҕа аэробика

куруһуогун ыытар. Манна сүүсчэкэ оҕо сылдьар. Ол быыһыгар оҕолорун кылаастарыгар төрөппүт кэмитиэтин дьыалаларынан сүүрэр. Киэһэ сэттэ аҥар чаастан улахан дьоҥҥо дьарыктары ыытар.

Ити курдук, дьиэтигэр ыкса киэһэ эрэ көстөр. Кини өр сынньанарын, дьарыга суох олорорун сөбүлээбэт. Уоппуска иккис күнүттэн ханна эрэ барыах-кэлиэх баҕата тэһитэ кэйэн барар. Ол да иһин буолуо, сир астыырын туохтааҕар да ордорор. Сир астаабатаҕына, сайына халтайга ааспыт курдук буолар.

Кинилэргэ эбэлэрэ олорсор буолан, ас астаан, оҕолору көрөн-истэн улаханнык абырыыр. Альбина Алексеевна наһаа асчыт, аламаҕай, ыалдьытымсах киһи. Олус элбэх доҕоттордоох, билсэр дьонноох, ол иһин куруук муостаҕа да утуйар элбэх хоноһолоох буолаллар. Олоххо көхтөөх көрүүлээх, киэһэтин бассейнҥа сөтүөлүү барар, эбэтэр хобулук кэтээт, үҥкүүлээн тэлээрэр.

Анаан-минээн биэдэрэнэн бэрэскилээн баран, биэс оҕотугар түҥэтэр идэлээх. Оҕолоро киниэхэ путевка ылан биэрэллэр, онон элбэхтик айанныыр, санаторийдарга сынньанар, эмтэнэр. Ийэлэрин 60 сааһыгар оҕолор, сиэннэр бары мустан, кэнсиэр туруорбуттара. Онно көрдөххө, бары да, эчи, ырыаһыттара-үҥкүүһүттэрэ сүрдээх. Итини этэн эрдэхтэрэ, удьуордааһын диэн. Ийэлэрэ биэс дьиэ кэргэн сүрэҕэ, араҥаччылыыр аанньаллара буолар. Ыалга үс көлүөнэ бииргэ алтыһар буоллаҕына эрэ, оҕону иитии толору буолар дииллэрэ кырдьык.

Саас аайы бары мустан, айылҕаҕа тахсар үгэстээхтэр. Онно сиэннэр Эбээ бириэмийэтин туталлар. Бэйэтин биэнсийэтиттэн үчүгэйдик үөрэнэр, ситиһиилэммит сиэннэригэр анаан туттарарын бары да күүтэллэр, үөрэхтэригэр кыһаллаллар. Улахан сиэн эһэтин туйаҕын хатаран, тустууга спорт маастарыгар кандидат буола үүннэ, норуоттар икки ардыларынааҕы күрэхтэһиилэргэ бириистээх миэстэлэргэ тиксэр.

Дьиэ кэргэн сүбэтэ

Лилия ийэтин холобур оҥостор. Бэйэтин оҕолорун эмиэ олоххо көхтөөх буоларга иитэр. Өрөбүлүгэр ас арааһын астыырын сөбүлүүр. Оҕолор үҥкүү, саахымат, английскай тыл, аэробика куруһуоктарыгар дьарыктаналлар. Ол да буоллар, сүрүн болҕомтону үөрэххэ уураллар. Ким эрэ үөрэҕэр мөлтөөрү гыннаҕына, дьиэ кэргэн сэбиэтэ тэриллэн, бары остуол тула олорон мунньахтыыллар. Тоҕо маннык буолбутун, туох мэһэй, кыһалҕа баарын бииргэ быһаарсаллар. Ыйдааҕы бүддьүөттэрин тыыраллар, былааннарын торумнууллар. Оччоҕо оҕо харчыны тутта үөрэнэр, дьыалатын-куолутун былаанныыр, эппиэтинэстээх буолар диир ийэлэрэ.

—Биллэн турар, оҕолорбун бэйэм холобурбунан иитэбин. Дьоҥҥо үтүө сыһыаннаах буолуҥ диэн куруук этэбин. Бэйэм дьоҥҥо көмөлөһө сатыыбын, көрдөстөхтөрүнэ, хаһан да аккаастаабаппын. Үтүө үтүөнэн эргийэр диэни итэҕэйэбин. Сүрүнэ, оҕону олоххо бэлэмнээх буоларга иитэ сатыахха наада. Сөбүлүүр идэтин талан, бэйэтин суолун булуохтаах, иннин солонору сатыахтаах, олоххо, саамай кылаабынайа, ол, — диэн этэр Лилия Петровна.

Ангелина Васильева.

Фитнес-тренер төрөппүттэргэ сүбэлэрэ:

—Билиҥҥи оҕолор наһаа мөдөөт, хамсаммат буоллулар. Сатаан төҥкөйбөт да оҕолор бааллар. Таһырдьа хамсанан, сүүрэн-көтөн оонньооботтор, өйдөрө-санаалара наар көмпүүтэргэ оонньообут киһи диэн. Оҕону кыратыттан сөпкө аһыырга үөрэтиҥ. Төрөппүттэр бэйэлэрэ оҕо биир-икки сааһыттан минньигэһинэн, гаастаах утаҕынан хадаҕалыыллар. Наутральнай, сибиэһэй аһы аһаабат оҕо доруобуйатыгар, бэссэстибэлэрин атастаһыытыгар итинник ас хайдах дьайарын төрөппүт өйдүөхтээх. Күннээҕи эрэсиим, нэдиэлэҕэ биирдэ-иккитэ физкультуранан, эбэтэр үҥкүүнэн дьарыктаныы хайаан да баар буолуохтаах. Ол бэрээдэктэнэригэр, санаатын күүһүн (волятын) эрчийэригэр кэлин олус туһалаах.

Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА