Билигин кроссфит көрүҥүнэн дьарыктанааччылар, сэҥээрээччилэр элбээн иһэллэр. Кэрэ аҥаардартан биир бастакы саҕалааччынан Чурапчы кыыһа Саша Барашкова буолар. Кини @Sachoy диэн аатынан инстаграмҥа, киэҥ эйгэҕэ ураты күүстээх, кыахтаах кыыс буоларынан биллибитэ. Кини бу бэрт соторутааҕыта Арассыыйа стритлифтиҥҥа аһаҕас Кубогар Саха сириттэн баран кыттан, Арассыыйа чөмпүйүөнэ аатын сүгэн кэллэ.
Саша Барашкова туһунан мин бастаан инстаграмҥа аахпытым. Кыахтаах саха кыргыттара бааллар диэн таһаарбыттар этэ. Онно кини дьүөгэтинээн, эмиэ Хатылы кыыһынаан Людалыын улахан ыйааһыннарынан дьарыктана сылдьаллара кэпсэммит этэ. Тутатына Сачой страницатыгар сурутан, сэргии көрөр буолбутум.
Кини ааттаах-суоллаах кроссфитердары Григорий Мочкины, Максим Тихоновы — ГеликсМаксы, Игнат Чомчоевы кытта биир кэккэҕэ дьарыктанан саҕалаабыт. Кыһыннары-сайыннары ханна да буоллун успуорду өрө тутар. Инстаграмыгар киирэн көрөөрүҥ, сатаабата диэн суох, тутум эргиириттэн, ыйааһыннаах тардыныыттан саҕалаан, 70 киилэ ыйааһыннаах штанганы көтөҕүүгэ тиийэ.
2017 сыллаахха Чурапчыга кэлэн, КСК-ҕа кроссфитка дьарыктаабыта. Онон киниэхэ дьарыктанар чиэскэ тиксибитим. Кини уопутуттан, үөрэтиититтэн элбэҕи иҥэринэн, билигин да дьарыктарбар туһанабын. Саша успуорт араас көрүҥэр ситиһиилэрэ үгүс, чөмпүйүөн, призер ааттарын элбэхтэ сүкпүт киһи. Улуус гиирэни анньыы, мас тардыһыы хомуур хамаандатыгар киирэн, кыайыылаах миэстэлэри да үгүстүк аҕалтаабыта. Бу соторутааҕыта Арассыыйа стритлифтиҥҥа аһаҕас Кубогар баран, чөмпүйүөн үрдүк аатын сүгэн кэлбитэ. Онон чурапчылар маннык эргиччи кыахтаах кыыстаахпытыттан киэн туттуохтаахпыт, холобур оҥостуохтаахпыт, болҕомтоҕо ылыахтаахпыт дии саныыбын.
Саша, Хатылы нэһилиэгиттэн төрүттээххин билэбин. Дьиэ кэргэниҥ, бэйэҥ туһунан кэпсээ эрэ.
— Мин 1995 сыллаахха муус устар 3 күнүгэр Анна Степановна уонна Дмитрий Иванович Барашковтар дьиэ кэргэннэригэр бастакы оҕонон төрөөбүтүм. Бииргэ төрөөбүт үһүөбүт. Балтым Лилиана Новосибирскайдааҕы тутуу үөрэҕин 4-с кууруһугар, быраатым Иван сибээс үөрэҕин 2-с кууруһугар үөрэнэллэр. 2016 сыллаахха ХИФУ физкултуура үнүстүүтүн бүтэрбитим, билигин Дьокуускайдааҕы сервис технологическай техникумугар физкултуура учууталынан үлэлиибин.
Успуорт эйгэтигэр хайдах сыстан саҕалаабыккыный, оҕо эрдэххиттэн успуордунан дьарыктанарын дуо, оскуолаҕа сылдьан ханнык көрүҥнэринэн дьарыктаммыккыный? Мас тардыһыы, гиирэни анньыы курдук көрүҥнэргэ күрэхтэһэргин билэбин. Төрүттэргэр ыспарсымыаннар бааллар дуо?
— Төрүттэрбэр улахан ыспарсымыаннар суохтар, ол эрээри ийэм да, аҕам да өттүттэн эһэлэрим, хос эһэлэрим бэйэлэрин кыанар, эт-хаан өттүнэн күүстээх, быһый эбиттэрэ үһү. Успуорт эйгэтигэр уһуйаан саҕаттан сыстаҕаспын, «Мама папа, я — спортивная семья » курдук күрэхтэргэ кыттарбын наһаа өйдүүбүн. Оскуолабын бүтэриэхпэр диэри сүүрүүнэн дьарыктаммытым, бастакы тириэньэрим Екатерина Константиновна Драгунова буолар. Бүгүҥҥэ диэри ыспартыыбынай турук, санаа күүһэ диэн тугун билбиппэр тириэньэрбэр махталым муҥура суох. Салгыы устудьуоннуу киирэн баран, гиирэнэн, мас тардыһыытынан, ыспартыыбынай туризмынан дьарыктана сылдьыбытым. Барытыгар өрөспүүбүлүкэ чөмпүйүөнэ, призера буолар этим.
Кроссфит диэн успуорт көрүҥүнэн өрөспүүбүлүкэбитигэр кыргыттарга биир бастакынан дьарыктанан саҕалаабытын, бу көрүҥҥэ өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэххэ кыайыылаах буола сылдьыбытын. Кроссфит диэн өйдөбүлүн, кини сүрүн сыалын ааҕааччыларбытыгар билиһиннэр эрэ уонна бэйэҥ хайдах бу суолу талбыккыный, тоҕо чопчу кроссфит?
— Хас да көрүҥүнэн дьарыктана сылдьан, бу санаатахха, бэйэм көрүммүн булбакка, уларыта сылдьыбыт эбиппин. Билигин бэйэбин кроссфит көрүҥэр буллум дии саныыбын. Аан бастаан табаарыстыылар буолан, 2015 сылга кроссфитынан дьарыктанан саҕалаабыппыт. Онтон аан маҥнай ыытыллыбыт өрөспүүбүлүкэтээҕи «Боотур Геймс — 2016» диэн кроссфит күрэҕэр чөмпүйүөн аатын сүгэн, салгыы дьарыктанарга көҕүлүүр күүһү ылбытым. Кроссфит диэн боростуойдук быһаардахха, бары өттүнэн сайдыы диэн. Холобур, сүүрүү дьарыгар аҥаардас сүүрэр, гиирэҕэ аҥаардас гиирэнэн дьарыктанар эбит буоллаххына, кроссфитка ити сүүрүүҥ, гиирэҥ, эбии ыарахан атлетика, харбааһын, велоспорт уонна гимнастика киирэр. Тоҕо чопчу кроссфиты таллыҥ диир буоллахха, бу көрүҥҥэ күннээҕи дьарык хаһан да хатыламмат ураты, күн аайы атын-атын буолар, ону сөбүлүүбүн.
Кроссфитынан хайа баҕарар кыыс дьарыктанан, эн курдук күүстээх-кыахтаах буолуон сөп дуу эбэтэр эрдэттэн успуордунан дьарыктана эрэ сылдьыбыт киһи манныкка тиийэр дуу? Тириэньэр быһыытынан сүбэлэргин үллэһин эрэ.
— Дьарыктанарга баҕа санаа эрэ наада, киһи сааһыттан, эт-хаан өттүнэн бэлэмнэниититтэн эҥин тутулуга суох. Бэйэм нэдиэлэҕэ биирдэ-иккитэ эрэ сынньанабын, сынньанар да күммэр тугум эрэ тиийбэт курдук буолар. Дьарыктанан саҕалааччылар булгуччу тириэньэр эрэ көмөтүнэн, кини көрүүтүнэн дьарыктанаргыт булгуччулаах диэн этиэм этэ.
Бу бэрт соторутааҕыта Арассыыйа стритлифтиҥҥа аһаҕас Кубогар Саха сириттэн баран кыттан, Арассыыйа чөмпүйүөнэ аатын сүгэн кэллин. Эҕэрдэ буолуохтун! Бу туһунан сырдат эрэ.
— Махтал. Бу ый 7-8 күннэригэр Арассыыйа стритлифтиҥҥа аһаҕас Кубогар баран кытынным уонна соһуйуох иһин, чөмпүйүөн үрдүк аатын сүгэн кэллим. Хаһан да эрдэ күрэхтэспэтэх көрүммэр олох кылгас бириэмэ иһигэр бэлэмнэнэн кытынным. Саха сирин бэһиэ буолан көмүскээтибит. Леонид Саммель, Александр Харчев, Тургун Егоров, Елена Цой уонна мин буолан, уопсайа 26 мэтээллээхпит, итинтэн 6 кыһыл көмүһэ мин кылаатым буолар. Бу күрэхтэһиигэ уопсайа 130 киһи Москваттан, Грознайтан, Омскайтан уонна да атын куораттартан күрэхтэстилэр. Стритлифтинг бэйэтэ силовой көрүҥҥэ киирсэр, икки хамсаныыттан турар: ыйааһыннаах тардыныы уонна ыйааһыннаах анньыныы.
Инники былааннарыҥ, баҕа санааҥ тугуй?
— 2021 сылга буолуохтаах стритлифтиҥҥа аан дойду чөмпүйэнээтигэр бэлэмнэнии уонна Арассыыйа таһымнаах кроссфит күрэҕэр кыттар баҕа санаалаахпын.
Сашаҕа, бу туруоруммут сыалларыҥ олоххо киирэллэригэр, өссө да үрдүктэн үрдүк ситиһиилэр кэлэн иһэллэригэр баҕарабын. Чурапчыбыт кыыһынан куруук киэн туттуохпут.
