29 Кулун тутар 29.03
  • -11°
  • $ 92,26
  • 99,71

Биэнсийэҕэ уларыйыылар

Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

Саха сирин үгүс олохтоохторун биэнсийэ уларыйыылара таарыйыахтара суоҕа.

edersaas.ru

Нэһилиэнньэ бу араҥатын:

— Иккиттэн уонна онтон элбэх оҕолоох ийэлэр (Уһук Хотугу сиргэ ирдэниллэр үлэ ыстаастаах) 55 саастарыгар тахсыахтара

— Хайа рудалаах уонна ойуур промышленноһыгар, тырааныспар комплексыгар үлэлиир эр дьон, быыһааччылар, табаһыттар, балыксыттар уонна булчуттар 60 саастарыгар тахсыахтарын сөп.

55/60 саастарыгар биэнсийэҕэ тахсаллар:

Кутталлаах, буортулаах уонна ыарахан усулуобуйаҕа үлэлээччилэр:

— шахталар, разрезтар, рудниктар оробуочайдара;

—итии сыахтар оробуочайдара;

— текстильнэй промышленность үлэһиттэрэ (дьахталлар);

— тимир суол тырааныспарын уонна метрополитен үлэһиттэрэ;

— хонуу усулуобуйатыгар үлэлээччилэр (геодезистар, топографтар уо.д.а.)

— гражданскай авиация көтөр састааба;

— тырахтарыыс-машинистар;

— мас соҕотуопкатын уонна уһаарыытын оробуочайдара;

— уопсастыбаннай тырааныспар оробуочайдара;

— быыһааччылар.

Социальнай хайысханан уонна доруобуйаларын туругунан биэнсийэ ананар араҥата:

— Биэс уонна онтон элбэх оҕону төрөппүт уонна ииппит ийэлэр;

— инбэлиит оҕолор төрөппүттэрэ (эпэкииннэрэ);

— араас араҥаҕа сыһыаннаах инбэлииттэр;

— икки уонна онтон элбэх оҕону төрөппүт ийэлэр (Уһук Хотугу сиргэ ирдэниллэр үлэ ыстаастаахтар);

— Уһук хотугу сир табаһыттара, балыксыттара, булчуттара;

— радиацияттан уонна техногеннай алдьархайтан эмсэҕэлээбиттэр.

Атын дойдуларга биэнсийэҕэ хаһан тахсалларый?

— Арассыыйа үлэлиир сааһы уһатыыга СНГ дойдуларыттан бүтэһигинэн киирдэ.

— Үгүс дойдулар өссө 1980-с сылларга биэнсийэ сааһын уһаппыттара.

— Великобританияҕа, Испанияҕа, Молдавияҕа, Азербайджаҥҥа уо.д.а. эр дьон 65 саастарыгар тахсаллар.

— Эстонияҕа, Латвияҕа уонна Литваҕа үлэлиир саас эр дьоҥҥо 65-кэ диэри уһатыллыаҕа (2025-2027 сс). Арассыыйаҕа – 2028 с.

— Арассыыйаҕа ыаллыы олорор дойдуларга биэнсийэ сааһын уһатыы бэлиитикэтэ билигин Беларуссияҕа уонна Казахстаҥҥа ыытыллар.

— Кытай, Индия, Африка, Латинскай Америка нэһилиэнньэтин сорох нэһилиэнньэтэ судаарыстыбаттан биэнсийэ ылбат.

ЫСПЫРААПКА:

Эр дьон – 60, дьахталлар 55 саастарыгар биэнсийэҕэ тахсар болдьохторо аан бастаан 1928 сылтан олохсуйбута (промышленноска үлэлиир оробуочайдарга эрэ).

1930-с сылларга олох уһуна 43 сааска эрэ тэҥнэһэрэ, ону да Арассыыйа Европа өттүнээҕи дойдуларыгар. Итинтэн ыла Арассыыйа нэһилиэнньэтин олоҕун уһуна биллэ уһаан, былырыын 72,7 сылга тэннэспитэ.

Арассыыйаҕа биэнсийэҕэ тахсыбыт дьон 30 бырыһыана үлэлии сылдьар.

2017 с. Арассыыйа 1,4 мөлүйүөн олохтооҕо биэнсийэҕэ тахсыбыта, кинилэртэн 50 бырыһыаннара үлэлиир.

Биэнсийэлээхтэр үгүстэрэ 65 саастарыгар үлэттэн тохтууллар.

60/55 сааска биэнсийэҕэ тахсыыны олохтооһун кэмиттэн номнуо 60-тан тахса сыл ааста.

Кэнники 15-20 сылларга биэнсийэҕэ тахсар сааһы уһатар туһунан быһаарыыны үгүс дойду ылынна.

Уларыйыылар хаһан ыытыллыахтарай?

Биэнсийэҕэ уларыйыылар 2019 сылтан 2034 с. диэри ыытыллыахтара.

Биэнсийэҕэ уларыйыылары киллэрии соруга – биэнсийэ кээмэйин инфляция тэтимиттэн улаатыннарыы.

Надежда ЕГОРОВА, «Саха сирэ» хаһыат, edersaas.ru

Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА