19 Кулун тутар 19.03
  • -10°
  • $ 91,98
  • 100,24

Бааннар кэтэхтэргэ чэпчэтиилээх кирэдьиит биэриэхтэрин баҕарбаттар

12:43, 27 февраля 2017
Текст:
Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

Тыа хаһаайыстыбатын чэпчэтиилээх кирэдьиитэ кимиэхэ хайдах бэриллэрин туһунан кэлин кылгас кэм иһигэр “Саха сирэ” хаһыакка уонна “Эдэр саас” сайтка иһитиннэрэр-биллэрэр сыаллаах хас да ыстатыйаны суруйан таһаартардым. Саха дьонугар анаан сахалыы быһаара сатыырым үрдүнэн дьон өйдөөн быстыбат. Ол сылдьан, хата, “сымыйаччы” аатырдым диэн «Саха сирэ» хаһыат суруналыыһа Василий Никифоров edersaas.ru суруйда.


Миитэрэй диэн ааҕааччы: “Бааннарга эрийбиппин физическэй сирэйдэргэ сыллааҕыта 17 бырыһыаннаах кирэдьиити эрэ биэрэбит дииллэр. Чэпчэки, 5 бырыһыаннаах кирэдьиитинэн кэтэх сүөһүлээх дьон туһамматтар, тэрилтэлэргэ эрэ бэриллэр диэн тоҕо көнөтүнэн суруйбаккыт?” – диэн сайтка кыйахаммыт. Кини курдук “кэтэх хаһаайыстыбалаах ыал хотон туттарыгар, тиэхиньикэ, сүөһү атыылаһарыгар чэпчэтиилээх кирэдьиит бэриллэр дуу, бэриллибэт дуу” диэн мунаарааччы билиҥҥэ диэри элбэх. Онно хоруй ылаары, бааннар салайааччыларын көрсөр санаалаах сылдьыбытым.

Хоруйум уһуннук күүттэрбэтэ: бырабыыталыстыба бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы-тыа хаһаайыстыбатын уонна ас-үөл бэлиитикэтин миниистирэ Петр Алексеев олунньу 21 күнүгэр улуустары кытта видеоселекторынан ыыппыт мунньаҕар балаһыанньа ис дьиҥэ ырылыччы көстөн таҕыста.

Санатан эттэххэ, чопчу чэпчэтиилээх кирэдьиит боппуруоһугар анаммыт бу иккис мунньах. Бэбиэскэҕэ Таатта, Чурапчы, Уус Алдан, Мэҥэ Хаҥалас, Амма улуустара кыттыахтаахтара ыйыллыбыт этэ. Бэрээдэк быһыытынан улуустар баһылыктара, тыа хаһаайыстыбатын салайааччылара, бааннар бэрэстэбиитэллэрэ утарыта көрсөн олорон кэпсэтиэхтээхтэр, быһаарсыахтаахтар. Хомойуох иһин, биир даҕаны баһылык багдаллан олороро көстүбэтэ (сорохтор бырабыыталыстыба отчуотугар сылдьаллар үһү). Илин эҥээрдээҕи улуустарга барыларыгар, күн аҥаардаан үлэлээтэллэр даҕаны, Россельхозбаан уонна Сбербаан эбии офистара бааллар. Ол гынан баран, Сбербаан биир да бэрэстэбиитэлэ суох, оннооҕор Дьокуускай куоракка үлэлии олорор бас-көс тэрилтэттэн министиэристибэҕэ кэлэллэрин наадалааҕынан аахпатахтар. Россельхозбаантан Тааттатааҕы, Чурапчытааҕы, Амматааҕы эбии офистар салайааччылара сырыттылар. Итиэннэ министиэристибэҕэ Дьокуускай куораттааҕы эбии офистан бэрэстэбиитэл ыыппыттар. Оттон икки улахан бааны сэргэ боломуочуйа ылбыт Росбаан уонна ВТБ баан филиалларыттан икки мунньах тухары биир эмэ киһи алҕаска даҕаны үктэммэтэ.

Былырыын да, быйыл да биһиги бааннарбытыгар, хампарыйбыт чаһыы тохтуурун курдук, биир тэҥ эбит. Ааспыт сылга истибитим буоллар, соһуйуом суоҕа этэ. Дьокуускай куораттааҕы эбии офис дьоҕус бизнеһи кытта үлэлиир отделын салайааччытын солбуйааччы Тимур Захаров: “Биһиги дьоҕус киэптээх хаһаайыстыбалары, юридическай сирэйдэри эрэ кытта үлэлиибит. Кэтэх хаһаайыстыбалаахтарга кирэдьиит биэрбэппит”, — диэн саайда улахан баан аатыттан кэлбит киһибит. Сыыһа иһиттим быһыылаах дии санаан, эбии токкоолоспутум — РФ Тыатын хаһаайыстыбатын министиэристибэтин 24-с №-дээх бирикээһин аахпатах, көрбөтөх тойооску буолан соһутта даҕаны, сонньутта даҕаны. “Бил баһыттан сытыйар” дииллэрэ кырдьык.

Улуустардааҕы эбии офистар үлэһиттэрэ “чэпчэтиилээх кирэдьиити кэтэхтэргэ биэриҥ диэн үөһэттэн ыйыы кэлэ илик” дэстилэр. Арай, Амматааҕы бэрэстэбиитэл: “Чэпчэтиилээх кирэдьиит кэтэххэ бэриллиэхтээҕин билэбин. Ылыан баҕалаах элбэх. Семинар тэрийэн ыыттыбыт”, — диэтэ. Оттон Сбербаан эбии офистара кэтэхтэри саа тэбиитигэр да чугаһаппаттар, эмиэ үөһэттэн дьаһалы (ТХМ бирикээһэ кыра буоллаҕа дуу?) күүтэн олороллор үһү. Дьэ, норуокка сабыылаах тэрилтэлэр буолбуттар. Ааспыттааҕы мунньахха Сбербаан Саха сиринээҕи салаатын управляющайын солбуйааччы Василий Багрецов хаһаайыннааһын бары киэбин кытта үлэлэһэргэ бэлэмнэрин иһитиннэрбитигэр итиэннэ төлөпүөнүн нүөмэрин видеоселекторга кыттар дьоҥҥо барыларыгар этэ-этэ: “Суукка хайа баҕарар кэмигэр эрийээриҥ, эппиэттиэхпит”, — диэбитигэр биһиги дьолбутугар туох ааттаах аламаҕай, үлэһит салайааччыта кэлбитэй дии санаабытым баара, салалта улуустардааҕы офистарын  дьыл баччатыгар диэри “дьаһайа илигэ” сөхтөрдө.

Чурапчылар “кэтэх хаһаайыстыбалаахтарга Сбербаан нөҥүө кирэдьиит бэрдэриэхпитин баҕарар этибит, ону приемнаабаттар даҕаны” диэн үҥүстүлэр. Амматааҕы эбии офис чэпчэтиилээҕи биэрэргэ “боломуочуйата суох” үһү. Бэл, аналынан тыа хаһаайыстыбатын туругурдуһуохтаах Россельхозбаан чэрдээх илиилээхтэртэн дьалты туттар буолбута ыраатта. Аатырар-сураҕырар “Чурапчы” кэпэрэтиип кылаабынай бухгалтера Анна Макарова Россельхозбаан наар аккаастыыр буолан, Алмаасэргиэнбааны кытта ыкса үлэһэллэрин, онон толук угар баайдара-дуоллара ити бааҥҥа сытарын эттэ. “Россельхозбаантан муҥутаан 40 мөл. солкуобайы ылар кыахтаахпыт”, — диэтэ Анна Петровна. Салгыы кэпсэтиигэ атыттар эмиэ үптэрэ-астара татым буолан, мэктиэлиир, толук угар тэрилтэҕэ наадыйалларын этиннилэр. “Тыа хаһаайыстыбатын тэрилтэлэрэ кыайан төлөспөттөрүттэн “Туймаада” хампаанньа толук угар фондата кыччыы турар. Муниципальнай баай-дуол диэн эмиэ баар. Улуускут таһымыгар толук угар базаны тэринэргэ үлэлэһиҥ”, — диэн сүбэлээтэ Петр Алексеев.

Бырааһынньык өрөбүллэрин иннинээҕи туругунан, чэпчэтиилээх кирэдьиити ыларга Мэҥэ Хаҥалас 2, Амма 7, Уус Алдан 8, Таатта 17, Чурапчы 26  сайаапкалаах олороллор. Балартан сороҕо салгыҥҥа ыйанан турар баҕа санаа эрэ, үгүстэр сайаапкаларын суругунан уонна ирдэниллэр докумуоннары хомуйан киллэрэ иликтэр эбит. Өссө тоһоҕолоон эттэххэ, ити барыта – “тэрээһиннээх” дэнэр кэпэрэтииптэр уонна бааһынайдар. “Баҕалаах элбэх”, — дииллэр эрээри, кэтэх хаһаайыстыбалаах биир да киһиттэн сайаапканы туппакка олороллор.

Крылов биллэр үгэтигэр курдук, бааннар бэйэлэринэн сыарҕаны таҥнары тарда олорор буоллахтарына, сир өппөппүт чуолкай. Россия судаарыстыбата үйэҕэ биирдэ үлэ дьонун туһатыгар ылыммыт бэлиитикэтин олоххо киллэрбэт, утарар даҕаны диэххэ сөп, тойоттору-хотуттары ыарыылаахтык кымньыылаатахха эрэ хамсааһын тахсыаҕа хонон турдах ахсын чуолкайдык көстөр буолан иһэр. Аныгыскы мунньах кулун тутар 3 күнүгэр ыытыллыаҕа. “Боломуочуйалаах бааннар бары булгу кыттыахтаахтар. Кирэдьиит кыайан ылбатах эбэтэр ылбакка сылдьар хаһаайыстыбалартан ыҥыран, чопчу холобурдаан кэпсэттэххэ, быһаарыстахха эрэ дьоҥҥо туһалаах буолуо”, — диэн түмүктээтэ Петр Алексеев.

Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА