1911 сыллаахха Социалистыы Үлэ Дьоруойа, Бүлүү оройуонун «Дьокуускай» сопхуоһун ыанньыксыта Варвара Трофимова төрөөбүт. Дьиктитэ диэн Варвара Петровна 1932 сылтан баартыйалаах, салайар үлэҕэ үлэлээн баран бэйэтин баҕатынан 1946 сыллаахха тыа хаһаайыстыбатыгар көспүтэ уонна 20 сыл ыанньыксыттаабыта. Саха сиригэр биир бастакыннан биир ынахтан 3, онтон 3,5 тыһыынча киилэ үүтү ыыры ситиспитэ.
Бу күн нуучча култууратыгар улахан суолу-ииһи хаалларбыт «Я шагаю по Москве», «Афоня», «Джентльмены удачи», «Мимино», «Осенний марафон» уо д.а. дойду аатырбыт киинэлэрин режиссера, сценариһа, ССРС норуодунай артыыһа Георгий Данелия күн сирин көрбүт.
Атырдьах ыйын 25 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 237-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 238-c күнэ). Сыл бүтүө 128 күн баар.
Бэлиэ күннэр:
- Бразилия — Саллаат күнэ (порт. Dia do Soldado)
- Уругвай — Тутулуга суох буолуу күнэ
Түбэлтэлэр:
- 1810 — Англия атыыһыта Питер Дюранд аһылыгы ылтаһын бааҥкаҕа хаһаанар ньыманы патеннаабыт.
- 1875 — Англия моряга Мэтью Уэбб бастакынан Ла-Манш силбэһиитин харбаан туораабыт, бириэмэтэ — 21 чаас 45 мүнүүтэ.
- 1912 — Сахалар Уобаластааҕы сийиэстэрэ саҕаламмыт, балаҕан ыйын 2 күнүгэр түмүктэммит. Арамаанаптар динаастиялара ыраахтааҕылаабытын 300 сылыгар түбэһиннэрэн саха бас-көс дьоно мустан сийиэстээбиттэр. Санкт-Петербургка дэлэгээссийэ ыытыытын, ону кытары Саха сирин олоҕун-дьаһаҕын, кыһалҕаларын ырыппыттар. Сийиэс бэрэстээтэлинэн Василий Никифоров — Күлүмнүүр талыллыбыт.
- 1925 — Тоҥус өрө туруутун кэмигэр Ньылхаҥҥа олохтоохтор мунньахтара буолбут. Мунньахха ЦК РКП(б) уонна ВЦИК бэрэстэбиитэлэ Карл Байкалов тыл эппит. Тоҥус национальнай управлениетын бэрэстээтэлэ Захаров бу управление боломуочуйатын устарын уонна сааны-саадаҕы Саха АССР бэрэстэбиитэлигэр туттарарын туһунан эппит. Бу мунньахха Карл Байкалов урукку бастаанньаһыттарга амнистия биллэрбит.
- 1944 — Париж ньиэмэстэртэн босхоломмут.
- 1973 — Бастакы томограф үлэлээбит.
- 2012 — «Вояджер-1» космическэй хараабыл сулустар ыккардыларынааҕы космоска тахсыбыт бастакы киһи оҥоһуга буолбут.
Төрөөбүттэр:
- 1911 — Варвара Трофимова — Социалистыы Үлэ Дьоруойа, Бүлүү оройуонун «Дьокуускай» сопхуоһун ыанньыксыта. Дьиктитэ диэн Варвара Петровна 1932 сылтан баартыйалаах, салайар үлэҕэ үлэлээн баран бэйэтин баҕатынан 1946 сыллаахха тыа хаһаайыстыбатыгар көспүтэ уонна 20 сыл ыанньыксыттаабыта. Саха сиригэр биир бастакыннан биир ынахтан 3, онтон 3,5 тыһыынча киилэ үүтү ыыры ситиспитэ.
- 1930 — Георгий Данелия — ССРС норуодунай артыыһа (1989), киинэ режиссера, сценариһа. «Золотой Овен» бириэмийэ лауреата (1994). ССРС Судаарыстыбаннай бириэмийэтин (1978), бырааттыы Васильевтар ааттарынан (1981), РСФСР Судаарыстыбаннай бириэмийэлэрин лауреаттара (1996).
- 1973 — Халбаакыга Альбина Николаева — саха тылын ойуулуур-дьүһүннүүр тылларын чинчийэр учуонай, филология билимин хандьыдаата.
Өлбүттэр:
- 1900 — Фридрих Ницше — ньиэмэс бөлүһүөгэ, иррационализмы уонна волюнтаризмы тутуһааччы, бэйиэт.
- 1921 — Владимир Короленко — нуучча суруйааччыта, Аммаҕа көскө ыытыллыбыт, онно оскуола тэрийэн оҕолору үөрэппит уонна саха олоҕор сыһыаннаах хас да кэпсээн суруйбут киһи.
- 1930 — Кеша Алексеев — Гражданскай сэрии дьоруойа. 1922 сыллаахха Чурапчы, Амма, Никольскай, Төхтүр, Покровскай сэриилэригэр аатыран, Кыһыл Знамя уордьанынан наҕараадаламмыта.
- 1938 — Семен Донской (иккис) — саха судаарыстыбаннай уонна уопсастыбаннай диэйэтэлэ, доруобуйа харыстабылын бастакы наркома, сахалыы бастакы учебниктар ааптардара.
- 1944 — Муса Джалиль — татаар бэйиэтэ, Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа.
- 2012 — Нил Армстронг — Ый ньууругар бастакынан үктэммит астронавт.
