Атырдьах ыйын 12 диэн Грегориан халандаарыгар сыл 224-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 225-c күнэ). Сыл бүтүө 141 күн баар. 1922 сыллаахха Саха АССР Совнаркома «Өрөспүүбүлүкэ бары оскуолаларыгар саха тылын киллэрии туһунан» уураах ылыммыт, 1932 сыллаахха Дьокуускайга Киин электростанция тутуута саҕаламмыт, 1999 сыллаахха Накыыҥҥа бастакы экспериментальнай–модульнай баабырыка үлэҕэ киирбит, 2000 сыллаахха Баренц байҕалыгар «Курск» подводнай лодка саахалланан тимирбит, экипааһын дьоно бары өлбүттэр. Бу уонна да атын түбэлтэлэр атырдьах ыйын 12 күнүн туоһулара, сиһилии Бикипиэдьийэҕэ аах.
Бэлиэ күннэр:
Түбэлтэлэр:
- 1865 — Англия бырааһа Джозеф Листер бастакынан операция кэмигэр илиитин уонна инструменнарын соторго антисептик туттубут. Инньэ гынан хирургическэй операция кэнниттэн пациеннар өлүүлэрэ үс төгүл аччаабыт.
- 1922 — Саха АССР Совнаркома «Өрөспүүбүлүкэ бары оскуолаларыгар саха тылын киллэрии туһунан» уураах ылыммыт.
- 1932 — Дьокуускайга Киин электростанция тутуута саҕаламмыт.
- 1950 — АХШ Оборонатын министиэристибэтэ ядернай бомбаттан хайдах харыстанар туһунан ыйыы таһаарбыт. Ол кэнниттэн АХШ-га бомбаттан саһар сирдэри тутуу балысханнык саҕаламмыта.
- 1953 — Казахстаҥҥа Семипалатинскай полигоҥҥа аан дойдуга бастакы водороднай бомба ситиһиилээхтик дэлби тэптэриллибит.
- 1978 — Дьоппуон уонна Кытай эйэ уонна доҕордоһуу дуогабарын түһэрсибиттэр. Дьоппуон сэрии кэмигэр Кытайга оҥорбут хоромньутун суотугар улахан репарация төлөөн саҕалаабыт. Бу репарация чэрчитинэн Дьоппуон 30 сыл кэриҥэ Кытай инфраструктуратын сайыннарбыт уонна технологиянан көмөлөспүт.
- 1996 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатын уурааҕынан Аллайыаха улууһугар «Кыталык», Булуҥ улууһугар «Лена-дельта» уонна Горнай улууһугар «Сиинэ» эркээйи сирдэр тэриллибиттэр.
- 1999 — Накыыҥҥа бастакы экспериментальнай–модульнай баабырыка үлэҕэ киирбит.
- 2000 — Баренц байҕалыгар «Курск» подводнай лодка саахалланан тимирбит, экипааһын дьоно бары өлбүттэр.
Төрөөбүттэр:
- 1887 — Эрвин Шрёдингер — Австрия физигэ, квантовай механика төрүттээччитэ. 1933 сыл физикаҕа Нобель бириэмийэтин ылбыта.
- 1912 — Дмитрий Ходулов (04.08.1912—03.10.1976) — ССРС народнай артыыһа, Саха АССР народнай артыыһа.
- 1915 — Жигжит Батуев — композитор, РСФСР уонна Бурят АССР народнай артыыһа, Саха АССР искусствотын Үтүөлээх диэйэтэлэ.
- 1974 — Надежда Винокурова — лингвистика философиятын доктора.
- 1976 — Агата Местникова — социология билимин кандидата.
Өлбүттэр:
- 1848 — Джордж Стефенсон (1781 төр.) — Англия айааччыта, бастакы паровозтартан биирдэстэрин туппут, бастакы общественнай тимир суолу (Дарлингон — Стоктон) туттарбыт киһи.
- 1948 — Чжу Цзыцин — аатырбыт Кытай бэйиэтэ уонна кэпсээнньитэ.
- 1999 — Владимир Павлов — Дьокуускай куоратын баһылыга буола сылдьыбыт, 1980-90 сылларга «Сахамебель» Холбоһук салайааччыта.
