29 Кулун тутар 29.03
  • -13°
  • $ 92,26
  • 99,71

Алтынньы 16 күнэ. Ас-үөл аан дойдутааҕы күнэ - Бикипиэдьийэ

09:01, 16 октября 2020
Текст:
Читайте нас на
Яндекс Новости
ЯДВ

ХНТ көҕүлээһининэн аан дойдуга сылын ахсын алтынньы 16 күнүгэр бэлиэтэнэр күн. 1979 сыллаахха ХНТ ас-үөл уонна тыа хаһаайыстыбатын тэрилтэтин (FAO) кэмпириэнсийэтэ бу күнү бэлиэтиир туһунан быһаарыы ылбыт. Соруга — аан дойдуга ас-үөл тиийбэтигэр уонна суту, хоргуйууну, ситэ аһаабат буолууну уонна быстар дьадаҥы буолууну утары охсуһууга дьон болҕомтотун тардыы, бу туһунан дьон билэллэрин ситиһии. FAO 1945 сыллаахха бу күн төрүттэммит эбит. Сылын ахсын бу күн тиэмэтэ чопчу хайысхалаах буолар. Быйыл 75-с сылын ыытыллар тэрээһин «Взрастим, накормим, поддержим. Вместе.», — диэн ааттанан ыытыллар.


Алтынньы 16 диэн Григориан халандаарыгар сыл 289-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 290-c күнэ). Сыл бүтүө 76 күн баар.

Бэлиэ күннэр:

Түбэлтэлэр:

  • 1813 — Наполеон сэриилэрин кэминээҕи саамай улахан үс күннээх Лейпциг кыргыһыыта эбэтэр Норуоттар кыргыһыылара саҕаламмыт. Манна Франция, Рейн холбоһуга, ПольшаАвстрия, Пруссия, Арассыыйа уонна Швеция аармыйалара күөн көрсүспүттэр. Наполеон Улуу аармыйатын Арассыыйаҕа сүтэрэн баран саҥа улахан аармыйаны хомуйбут эрээри бу быһаарыылаах кыргыһыыга кыайтарбыт.
  • 1923 — Walt Disney Company төрүттэммит. Билиҥҥитэ Walt Disney аан дойдуга биир саамай улахан финансовай бүддьүөттээх, элбэх барыһы киллэрэр медиакорпорация буолар.
  • 1934 — Кытай хомуньуустара аатырбыт «Уһун Айаннарын» саҕалаабыттар. Кытай соҕуруутугар өстөөх төгүрүйбүт элбэх оройуоннарынан тарҕанан олорбут хомуньуустар бары мустан хайалаах, ыарахан суоллаах-иистээх сирдэринэн Кытай хотутугар көспүттэр. Мао Цзэдун Кыһыл Аармыйата Соҕуруу Кытайтан араҕарыгар 86 000 киһилээх эбит, онтон биир сылынан Хоту Кытайга тиийэригэр 4 000 киһи эрэ ордубут.
  • 1941 — Москубаҕа ньиэмэс аармыйата чугаһаабытыгар, үрдүкү салалта Куйбышев куоратыгар кистэлэҥ эвакуациятын кэнниттэн паника саҕаламмыт. Куоракка улахан аймалҕан, анархия буолбут, сүүһүнэн тыһыынча салайар үлэһит дьиэ кэргэттэрин кытары Москубаттан күрээбиттэр. Үс-түөрт хонугунан кытаанах миэрэлэр ылылланнар бэрээдэк олохтоммут, уулуссаҕа байыаннай уонна милиция патруллара тахсыбыттар.
  • 1944 — Илья Винокуров көҕүлээһининэн баартыйа Саха сиринээҕи бюрота урукку уурааҕын көтүрэн саха литературатын төрүттээччилэрин Өксөкүлээх ӨлөксөйүАлампаны уонна Николай Неустроевы ааттарын сөргүппүт.
  • 1964 — Синцзяҥҥа Тарим дэхси сиригэр Кытай бастакы атомнай бомбатын дэлби тэптэрбит.
  • 1978 — Поляк Иоанн Павел II Рим папата буолбут. Бу бүрүстүөлгэ 1523 сылтан ыла аан бастан Италияҕа төрөөбөтөх киһи олорбут.
  • 1992 — Саха Өрөспүүбүлүкэтин Үрдүкү Сэбиэтэ (Верховнай Совет) XV сиэссийэтигэр «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр тыллар тустарынан» сокуону ылыммыт. Бу сокуон сыала-соруга, бастатан туран, — олохтоох омуктар тылларын араҥаччылааһын, судаарыстыба кыһамньытыгар ылыы. 1993 сыллаахха ыам ыйын 19 күнүгэр Үрдүкү Сэбиэт XVIII сиэссийэтэ тыллар тустарынан сокуону олоххо киллэрэргэ анаммыт судаарыстыба бырагырааматын ырытан оҥорорго көрүк (концепция) ылыммыта. Концепция сүнньүнэн Өрөспүүбүлүкэ үрдүкү салалтатын сорудаҕынан бырагыраама бэлэмнэнэн, Ил Тумэҥҥэ өссө 1994 с. саҥатыгар бэриллибитэ. Ол эрэн, бырагыраама өр сылларга көрүллүбэккэ, тыллар тустарынан сокуон олоххо киириитэ олус бытаарбыта, тардыллыбыта. Кэлин 2019 сыл ахсынньы 16 күнүгэр Ил Дархан Айсен Николаев уурааҕынан «2020-2024 сылларга Саха Өрөспүүбүлүкэтин судаарыстыбаннай уонна официальнай тылларын араҥаччылааһын уонна сайыннарыы туһунан» бырагыраама ылыллыбыта.

Төрөөбүттэр:

Өлбүттэр:

  • 1879 — Сергей Соловьёв (1820 төр.), устуорук, «Арассыыйа устуоруйата былыр-былыргыттан» (История России с древнейших времён) ааптара.
Следите за самым важным и интересным в Telegram-канале и WhatsApp-группе ЯСИА